Kỳ thú ánh sáng vụ nổ vũ trụ vượt 1.800 năm đến Trái đất

Vào thời điểm bắt đầu cuộc nội chiến hồi thế kỷ thứ 3 ở Anh, Hoàng đế La Mã Septimius Severus đang tìm cách để dập tắt tình trạng bất ổn ở phương bắc. Nhưng đội quân chiến đấu và các bộ tộc Caledonian không biết rằng, ở cao trên đầu họ có hai ngôi sao đập nhau tạo thành một vụ nổ rất lớn.

Bây giờ đã là 1.800 năm sau, ánh sáng từ vụ va chạm đó cuối cùng cũng sẽ đến Trái Đất. Hai ngôi sao nhập lại thành một ngôi sao mới trên bầu trời đêm, được mệnh danh là “Boom Star” (Ngôi sao Bom) – một sự kiện thiên văn rất hiếm và chỉ quan sát được qua kính thiên văn.

Trước khi vụ va chạm diễn ra, hai ngôi sao này quá mờ nhạt để nhìn thấy bằng mắt thường. Nhưng năm 2022, ngôi sao mới hình thành màu đỏ đó sẽ tỏa sáng rực rỡ trong chòm sao Cygnus (Thiên Nga) để tất cả mọi người có thể nhìn thấy nó.

“Lần đầu tiên trong lịch sử, các bậc phụ huynh có thể chỉ tay lên một điểm trên bầu trời và nói rằng, ‘Con hãy nhìn xem, đang có một ngôi sao ẩn mình trong đó, nhưng nó sẽ nhanh chóng bừng sáng lên’”, tiến sĩ Matt Walhout, trưởng khoa nghiên cứu và học bổng tại Đại học Calvin, tiểu bang Michigan cho biết, trường này là nơi thực hiện dự đoán về tân tinh này.

Trong khoảng sáu tháng, Boom Star sẽ đạt độ sáng nhất và sau đó mờ dần đi, trở về độ sáng bình thường sau hai đến ba năm.

Đây là lần đầu tiên các nhà khoa học dự đoán sự ra đời của một ngôi sao mới. Các nhà thiên văn học tại Anh đoán nó sẽ là một sự kiện hấp dẫn và quan trọng có thể khiến mọi người cùng lao vào một cuộc đua để được trở thành người đầu tiên chụp ảnh được hiện tượng này.

“Đó là sự ra đời của một ngôi sao, theo nghĩa đen, rất rõ ràng”, tiến sĩ Robert Massey của Hội Thiên văn Hoàng gia Anh cho biết.

“Tin tốt là tân tinh này nằm trong chòm sao Cygnus luôn nằm cao trên đường chân trời và sẽ lên rất cao vào mùa hè, vì vậy tất cả mọi người đều thấy được nó”.

“Không ai đã từng dự đoán được sự ra đời của một ngôi sao trước đây, vì vậy đây thực sự là một chuyện chưa từng có và tôi nghĩ rằng sẽ có một cuộc chạy đua giữa các nhà thiên văn học nghiệp dư với cộng đồng trong việc phát hiện ra nó đầu tiên”.

Một ngôi sao mới ra đời sẽ tỏa sáng trên bầu trời năm 2022 - 2

Năm 2022, một tân tinh màu đỏ mới hình thành sẽ tỏa sáng trong chòm sao Cygnus để mọi người có thể thấy được nó. Ảnh: Babak Tafreshi.

Hệ hai ngôi sao khi chưa va chạm này có tên là KIC9832227, cách chúng ta 1.800 năm ánh sáng, hai ngôi sao này quay quanh nhau mất 11 giờ một vòng.

Trong năm 2013, Giáo sư Larry Molnar cùng nhóm của ông tại Đại học Calvin nhận thấy tốc độ trên quỹ đạo đã giảm dần. Nhưng sau đó trở nên nhanh và nhanh hơn.

Nó phù hợp với các dữ liệu từ một hệ sao đôi đã phát nổ vào năm 2008, vụ nổ này không có sự dự đoán trước nào và nó được phát hiện bởi các nhà thiên văn. Khi các chuyên gia xem lại dữ liệu từ những năm trước và họ phát hiện ra rằng vụ nổ sẽ được dự đoán bởi tốc độ của quỹ đạo ngày càng tăng.

“Các quan sát về KIC9832227 cho thấy chu kỳ quỹ đạo của nó đã nhanh hơn kể từ năm 1999 theo cách đặc biệt như thế. Chúng tôi đưa ra dự đoán về thời gian bằng cách giả định quá trình tương tự sẽ xảy ra”, Giáo sư thiên văn học Prof Molnar cho biết.

“Ngôi sao này cách xa khoảng 1.800 năm ánh sáng. Do đó nếu chúng ta dự đoán đúng về vụ nổ sắp tới, thì nó thực sự đã diễn ra vào 1795 năm trước đây, ánh sáng từ vụ nổ đã đi trong không gian về phía chúng ta kể từ lúc đó”.

“Những vụ nổ ở kích thước này xảy ra khoảng một lần trong một thập niên ở thiên hà của chúng ta. Vụ nổ kiểu này không thường xuyên vì khoảng cách gần của ngôi sao với chúng ta, nguồn sáng gần khiến đây là lần đầu tiên khoa học dự đoán trước được một vụ nổ”.

“Đây là cơ hội triệu năm có một khi bạn có thể dự đoán trước được một vụ nổ. Nó chưa từng có trước đây”.

Sự kiện này không chỉ là một cảnh tượng tuyệt vời cho các nhà quan sát, mà nó còn cung cấp cho khoa học một cơ hội chưa từng có để chứng kiến quá trình nó diễn ra. Các nhà thiên văn vẫn chưa hiểu lý do xảy ra của những vụ hợp nhất sao hay thậm chí là cách vụ nổ diễn ra.

“Nếu dự đoán của Larry là đúng, dự án của ông sẽ minh chứng cho việc lần đầu tiên các nhà thiên văn có thể bắt gặp được chính xác một hệ sao đang sắp chết, họ có thể theo dõi những năm tháng cuối cùng của vòng xoáy hai ngôi sao chết và điểm cuối cùng, là một vụ nổ kịch tích”, tiến sĩ Walhout cho biết thêm.