Tượng Hy Lạp cổ thường khỏa thân và bí mật ít ai biết

Tượng thần Vệ Nữ thành Milo là một bức tượng Hy Lạp cổ đại và là một tác phẩm điêu khắc Hy Lạp cổ đại nổi tiếng nhất, khắc họa Aphrodite, vị nữ thần tình yêu và sắc đẹp của người Hy Lạp. Các nhà khoa học dự đoán nó được tạc trong khoảng thời gian từ năm 130-100 trước công nguyên.

Dù niên đại này khá muộn, xong nó tổng hợp các phong cách điêu khắc cổ điển Hy Lạp.

Bức điêu khắc này còn được gọi là Nike of Samothrace, được tạc từ một khối đá cẩm thạch. Bức tượng được tạo ra vào khoảng năm 220-190 trước Công nguyên với chiều cao 328 cm, khắc họa vị thần chiến thắng của Hy Lạp. Bức tượng được nhà ngoại giao người Pháp Charles Champoiseau phát hiện năm 1863, tại đảo Samothrace, phía Đông Hy Lạp, trong tình trạng bị vỡ thành nhiều mảnh.

Nhà phần chân đế và thân, Champoiseau xác định được đây là một bức tượng thần Nike, thường mang hình một phụ nữ có cánh. Kể từ năm 1884, bức tượng đã được trưng bày tại viện bảo tàng nghệ thuật lớn nhất thế giới - Louvre ở Paris.

Bức tượng này được cho là tác phẩm của nhà điêu khắc nổi tiếng Hy Lạp Polycitus, được đặt ở viện bảo tàng quốc gia tại Athens. Diadumenos nghĩa là “người đeo vòng nguyệt quế”, đây là một trong những bức tượng nổi tiếng nhất của Polycitus khắc họa hình ảnh hoàn hảo của chàng thanh niên trong tư thế tự nhiên lên nhận vòng nguyệt quế ở thế vận hội Olympic cổ xưa tại Hy Lạp.

Diadumenos là danh từ để chỉ vận động viên chiến thắng tại thế vận hội, khi đó, để đạt thành tích cao nhất, các vận động viên sẽ hoàn toàn khỏa thân, người chiến thắng sẽ được nhận vòng nguyệt quế hoặc được thắt một dải ruy-băng lên đầu. Các Diadumenos, cùng với Doryphoros (spear bearer), là hai trong số các loại hình nổi tiếng nhất của nhà điêu khắc Polyclitus, tạo thành một mô hình cơ bản của tác phẩm điêu khắc Hy Lạp cổ đại. một cách tự nhiên thuyết phục.

Cách đây khoảng 2.500 năm, một cuộc cách mạng trong lĩnh vực văn hóa đã xảy ra ở Hy Lạp cổ đại. Chế độ dân chủ chào đời ở Athens. Các kiệt tác bi kịch và hài kịch đầu tiên được viết nên ở đây và các bức tượng cũng được chạm khắc giống đời thực hơn trước đó.

Và điều lạ thường hơn là, hầu hết các bức tượng nói trên đều được khắc tạc trong trạng thái khỏa thân, từ những chiến binh chết trong trận chiến Trojan, đến các vận động viên đang ném đĩa hay các nữ thần đang bước vào bồn tắm.

Ngày nay, chúng ta coi các bức tượng Hy Lạp khỏa thân là điều tất yếu. Nhưng vào thời điểm ra đời các bức tượng này, người Athens đã phá vỡ một điều vô cùng cấm kỵ.

Các sản phẩm nghệ thuật của những nền văn minh trước đó tất nhiên cũng khắc họa các hình người khỏa thân, chẳng hạn như một phiến đá chạm trổ có niên đại từ năm 730 trước Công nguyên ở Nimrud thuộc vương quốc Assyria cổ xưa (Iraq ngày nay). Dẫu vậy, trên phiến đá Nimrud, hình người không mảnh vải che thân là các kẻ thù của Assyria, trông xanh xao và bị trói vào cọc. Một số người khỏa thân khác thì bị chặt đầu, trong khi những người Assyria chiến thắng đều mặc quần áo.

Có một sự khác biệt then chốt trong các nền văn minh tồn tại trước nền văn minh của người Hy Lạp. Đối với họ, tình trạng khỏa thân là biểu hiện của sự yếu đuối, sự thua trận hay cơ thể người bị sỉ nhục. Ngược lại, người Hy Lạp là những người đầu tiên coi sự khỏa thân là biểu hiện của trạng thái anh hùng.

"Đối với người Hy Lạp, tình trạng khỏa thân không phải là sự sỉ nhục mà tượng trưng cho đạo đức đối với các công dân nam ưu tú trong xã hội. Khi một chàng thanh niên cởi bỏ quần áo để thi đấu trong các hội thi Olympic thời cổ đại, anh ta không được coi là đơn thuần trần truồng trước các đối thủ, mà đang khoác lên mình đồng phục của sự ngay thẳng, công bằng", Neil MacGregor, giám đốc Bảo tàng Anh giải thích.

Tất nhiên, không phải lúc nào người Hy Lạp cổ cũng chuộng sự khỏa thân, nhưng trong các phòng tập thể dục, họ có thói quen trút bỏ xiêm y. Trong thực tế, từ "gym" chỉ phòng tập thể dục, có nguồn gốc từ "gymnos", nghĩa là "khỏa thân" trong tiếng Hy Lạp.

Một chiếc bình cổ, năm 530 trước Công nguyên của Athen khắc họa 4 vận động viên - một người nhảy xa, 2 người ném lao và một người ném đĩa - đều trong trạng thái khỏa thân. Và bức Discobolos, vốn được nhiều coi là tác phẩm điêu khắc thuộc loại nổi tiếng nhất của Hy Lạp, cũng miêu tả một người ném đĩa trong trạng thái không mảnh vải che thân. Tất cả các vận động viên che phủ cơ thể họ không phải bằng quần áo hay vải vóc, mà là dầu ôliu trộn lẫn với bụi đất, một dạng kem chống nắng sơ khai nhằm bảo vệ họ trước mặt trời Địa Trung Hải chói chang khi luyện tập bên ngoài.

Các chuyên gia hiện vẫn chưa biết rõ tại sao những vận động viên thi đấu trong các kỳ Olympic thuở ban đầu lại khỏa thân. Tuy nhiên, một số người cho rằng, nó bắt nguồn từ một sự kiện hy hữu, khi một vận động viên chiến thắng cuộc thi chạy 200m sau khi để mất quần và các đối thủ đã nhanh chóng bắt chước anh ta.

Một giả thuyết khác lại nhận định, tình trạng khỏa thân phản ánh một nghi thức cổ xưa nhằm đánh dấu việc bước vào giai đoạn trưởng thành, khi bạn rõ bỏ lớp áo choàng của trẻ con lúc 20 tuổi và chạy khỏa thân hòa mình vào đám đông công dân trưởng thành.

Ở Athens cũng từng có một lễ hội khỏa thân thường niên nhằm vinh danh Athena, nữ thần bảo trợ của thành phố. Trong lễ hội này, những chàng trai Athens sẽ chạy thẳng một mạch từ một phòng tập thể dục ở rìa thành phố tới Parthenon - đền thờ nữ thần Athena ở Acropolis. Những người đàn ông mập mạp hơn và chậm chạp hơn sẽ bị đám đông khán giả vỗ vào người khi họ chạy loạng choạng qua.

Dù nguồn gốc của tình trạng khỏa thân như thế nào, hứng khởi thường rất cao trong các phòng tập thể dục, nơi những quý ông lớn tuổi hơn thường thèm khát cơ thể vận động viên của những nam giới trẻ tuổi hơn.