Sự thật quan niệm “mua vàng ngày vía Thần Tài đón lộc quanh năm"

Theo quan niệm dân gian, ngày mùng 10 tháng Giêng âm lịch hàng năm là ngày vía Thần Tài. Vào ngày này, nhiều người dân đi mua vàng vì cho rằng việc làm đó sẽ giúp gặp được may mắn và tài lộc trong 12 tháng tới.

Theo những sự tích và lưu truyền trong dân gian, Thần Tài là vị thần cai quản tiền tài, quan lộc ở trên trời. Do vậy, Thần Tài là một vị thần nổi tiếng nhất. Chuyện kể rằng, trong một lần đi chơi uống rượu, Thần Tài uống quá chén nên say sưa và rơi xuống trần gian.

Vào sáng hôm sau mọi người thấy Thần Tài ăn mặc giống như diễn tuồng cải lương nằm ngủ trên đường thì lấy làm lạ và tưởng đó là một kẻ điên. Vì vậy, một vài người lấy hết quần áo mũ nón của Thần Tài đem bán. Khi tỉnh dậy, Thần Tài không có quần áo trên người và không nhớ bản thân là ai do bị va đầu vào đá lúc say rượu. Vì không biết làm việc gì kiếm sống nên Thần Tài đi lang thang xin ăn khắp nơi.

Khi đến một cửa hàng kinh doanh buôn bán gà, vịt, heo quay ế ẩm, Thần Tài đến ăn xin và được gia chủ mời vào ăn. Kể từ lúc Thần Tài vào ăn thì khách hàng vào quán càng ngày càng đông. Thấy vậy, nhiều người bán hàng cũng mời Thần Tài vào ăn và rất đắt khách.

Được một thời gian, một người bán hàng kinh doanh phát đạt thấy Thần Tài chẳng làm gì mà suốt ngày ăn uống đồ ăn ngon và toàn thân bốc mùi nên quyết định đuổi Thần Tài để tránh làm khách sợ cũng như đỡ hao phí đồ ăn. Tuy nhiên, kể từ khi đuổi Thần Tài đi thì cửa lại quay về buôn bán ế ẩm. Trong khi đó, những hàng quán mời Thần Tài vào ăn đều có rất đông khách đến.

Về sau, người dân thấy Thần Tài mặc quần áo rách rưới nên dẫn đi mua trang phục mới. Tại cửa hàng, Thần Tài nhìn thấy bộ quần áo của ông bị kẻ gian bán mất khi xưa. Sau khi mặc trang phục đó vào, Thần Tài nhớ lại mọi chuyện và bay về trời. Sự việc xảy ra vào ngày mùng 10 tháng Giêng âm lịch. Để tưởng nhớ Thần Tài, mọi người chọn ngày này là ngày vía Thần Tài. Vào ngày này, nhiều người thường mua vàng để cầu tài lộc may mắn, sung túc cho cả năm. Họ cũng sắm đồ lễ cúng với mong muốn lấy vía Thần Tài để cầu làm ăn buôn bán, kinh doanh được thuận lợi, suôn sẻ.

Chia sẻ với Vietnamnet về quan niệm ngày Thần Tài mua vàng sẽ may mắn, tài lộc cả năm, nhà dân tộc học Tạ Đức cho hay thờ Thần Tài là một tín ngưỡng thờ cúng thần của dân tộc ta có từ xa xưa, trong đó có phần chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc.

Nhà dân tộc học Tạ Đức chia sẻ tín ngưỡng, văn hóa đều tốt đẹp. Tuy nhiên do tính chất thương mại hóa các hoạt động tín ngưỡng nên ngày nay, nhiều phong tục, tín ngưỡng đang bị biến tướng thái quá. Xét ở góc độ tín ngưỡng thì ngày xưa, người dân thờ Thần Tài chỉ cần chuẩn bị gà quay, heo quay, hoa quả… tức là những đồ lễ vật hết sức đơn giản, gắn liền với cuộc sống thường nhật của các gia đình. 

Người xưa không có tục lệ hay bắt buộc phải mua vàng trong ngày mùng 10 tháng Giêng thì mới được may mắn, tài lộc trong cả năm. Do vậy, nhà dân tộc học Tạ Đức cho rằng, vào ngày vía Thần Tài, nếu cá nhân nào có điều kiện khá giả thì mua vàng. Nó cũng được xem như một khoản tiết kiệm cho bản thân và gia đình phòng khi cần đến. Nếu không có điều kiện mua vàng thì cũng không sao.

Có chung quan điểm, Giáo sư Lương Ngọc Huỳnh cho rằng quan niệm ngày Thần Tài mua vàng sẽ may mắn, tài lộc cả năm không đúng. Ông dẫn chứng trong tất cả các đạo lớn như Đạo Thần Tiên, Đạo Mẫu, Đạo Giáo, Đạo Khổng, Đạo Phật... không hề có chi tiết nào nói rằng đi mua vàng ngày vía Thần Tài sẽ giúp cầu tài cầu lộc.

Trao đổi với báo Tri thức và Cuốc sống, Giáo sư - Viện sĩ Lương Ngọc Huỳnh cho rằng, trong 365 ngày, ngày nào cũng là ngày Thần Tài. Nghĩa là ngày nào, mình làm ăn phát tài thì đó là ngày Thần Tài ghé thăm. Đi mua vàng ngày mùng 10, mất tiền, mua đắt là "hao tài" chứ không phải "chiêu tài"! Như vậy vừa mê tín dị đoan lại phạm tâm đạo mà Thần Tài ở Thiên Giới lại quở trách thì thật là tội nghiệp.