PGS-TS Trần Thị Lý: Nhà nữ khoa học Việt đầu tiên nhận giải thưởng Noam Chomsky

Được biết, PGS.TS Trần Thị Lý (SN 1975), quê ở Quảng Trị đang công tác tại khoa Nghệ thuật và Giáo dục, thuộc trường Đại học Deakin, Australia. Cô cũng là nhà khoa học có tiếng với nhiều đóng góp lớn trong lĩnh vực nghiên cứu học thuật và giảng dạy.

Năm 2019, PGS.TS Trần Thị Lý từng được tạp chí Forbes Việt Nam công bố là 1 trong 50 phụ nữ ảnh hưởng nhất Việt Nam. Cô cũng từng là giảng viên Đại học Huế, Việt Nam trước khi đến Australia.

PGS.TS Trần Thị Lý có nhiều nghiên cứu liên quan đến Việt Nam, đặc biệt là các nội dung đổi mới giáo dục đại học Việt Nam nhìn từ phương diện quốc tế; mối tương quan giữa chương trình giáo dục đại học và thị trường lao động; khả năng làm việc của sinh viên mới tốt nghiệp; quốc tế hóa giáo dục đại học Việt Nam...

Trong sự nghiệp nghiên cứu khoa học và giảng dạy, PGS.TS Trần Thị Lý giành được hơn 30 giải thưởng và học bổng nghiên cứu từ các hiệp hội quốc tế, quốc gia cho thành tích xuất sắc về nghiên cứu khoa học, giảng dạy và học tập. Cô cũng là nhà khoa học duy nhất của Australia trong lĩnh vực giáo dục từng được trao giải thưởng uy tín Nhà khoa học tiềm năng của Ban hỗ trợ nghiên cứu khoa học Australia.

Bên cạnh đó, PGS.TS Trần Thị Lý còn tham gia khởi xướng Dự án “Trao yêu thương-nhận hạnh phúc” cùng với 3 đồng nghiệp nhằm nuôi dưỡng tình yêu đọc sách và khuyến khích văn hóa đọc, rèn luyện kỹ năng tiếng Anh, tạo cơ hội tiếp cận với nguồn sách hay, cả tiếng Việt và tiếng Anh cho trẻ em nghèo vùng xa xôi của Việt Nam có một "giấc mơ đọc sách" trọn vẹn.

Ngoài nghiên cứu và viết sách về giáo dục đại học Việt Nam, PGS.TS Trần Thị Lý còn viết thêm rất nhiều quyển sách hay khác về giáo dục quốc tế.

Cũng theo báo cáo của Mạng lưới các nhà nghiên cứu Khoa học Xã hội Việt Nam năm 2019, PGS.TS Trần Thị Lý còn là tác giả nữ có số lượng dự án công bố quốc tế nhiều nhất (dựa trên dữ liệu Scopus). Hồ sơ công bố của cô đặc biệt nổi bật với các dự án nghiên cứu xuyên quốc gia.

Trong 20 năm công tác, cô đã hợp tác với hơn 70 học giả và các nhà nghiên cứu Úc, Việt Nam, Trung Quốc, Malaysia, Nhật Bản, Đài Loan, Philippines, Hồng Kông, Mỹ, Anh và Hà Lan trong các dự án nghiên cứu, xin tài trợ, hợp tác xuất bản và hợp tác trình bày tại các hội thảo quốc tế. Một trong những dự án hợp tác này là Exploring Hybrid Universities in East Asia (tạm dịch: Khám phá các trường đại học tổng hợp tại Đông Nam Á).

Cái tên Trần Thị Lý không chỉ xuất hiện trên những tạp chí khoa học hàng đầu như Journal of Studies in International Education, Higher Education, mà còn lan toả tới cả các nền tảng truyền thông khoa học hàng đầu như University World News, The Conversation, Times Higher Education, góp phần giới thiệu các kết quả nghiên cứu tới công chúng. Trong đó, đáng chú ý nhất là bài viết trên The Conversation về tình trạng khó khăn của sinh viên quốc tế mới tốt nghiệp và ở lại Úc theo diện visa tạm thời trong đại dịch COVID-19. Bài viết đã thu hút hơn 210.000 lượt đọc và là một trong những phân tích đầu tiên về cuộc khủng hoảng kinh tế và nhân đạo mà nhóm sinh viên này phải đối mặt.

Với cơ sở nghiên cứu và lý thuyết vững chắc của mình, cô đã tích cực ứng dụng những hiểu biết đó vào việc cung cấp các cố vấn chính sách cho chính phủ và các tổ chức về các chiếc lược thúc đẩy sự dịch chuyển của sinh viên quốc tế và giáo dục quốc tế. Bên cạnh đó, cô cũng tham gia tổ chức các chương trình đào tạo kỹ năng nghiên cứu cho các nhà nghiên cứu mới vào nghề, hỗ trợ họ trên con đường sự nghiệp giáo dục quốc tế.

Đặc biệt, vào đầu tháng 10 năm 2020, Mạng lưới STAR Scholars đã thành lập Giải thưởng Kết nối Toàn cầu mang tên A.Noam Chomsky (A. Noam Chomsky Global Connections Award) để tôn vinh sức mạnh kết nối con người và vinh danh những cá nhân có ảnh hưởng sâu sắc tới việc thúc đẩy hợp tác nghiên cứu xuyên quốc gia. Lễ công bố Giải thưởng lần đầu tiên diễn ra trực tuyến trong khuôn khổ Hội nghị STAR 2020 tại Đại học Mở Nepal, Kathmandu, ngày 9/12/2020 theo giờ Việt Nam. Và PGS.TS Trần Thị Lý trở thành nhà khoa học nữ Việt Nam đầu tiên nhận giải thưởng Noam Chomsky này.

Việc nhận giải thưởng Ngôi sao tỏa sáng về thành tựu trong nghiên cứu vừa là một sự ghi nhận quốc tế về những đóng góp của PGS-TS Trần Thị Lý trong nghiên cứu và thúc đẩy hợp tác nghiên cứu, vừa là một bước tiến để cô tiếp tục thực hiện “sứ mệnh đi tiên phong” trong lan toả tinh thần kết nối, hợp tác để cùng nhau phát triển cho các tầng lớp trí thức trẻ trong nước lẫn trên toàn thế giới.

Mặc dù công tác chính tại Úc, nhưng những nỗ lực to lớn của PGS-TS Trần Thị Lý trong hợp tác quốc tế và thúc đẩy dịch chuyển quốc tế trong lĩnh vực giáo dục đại học luôn có phần nhiều hướng về Việt Nam. Hiện tại, cô cũng đang thực hiện hai dự án do chính phủ Úc tài trợ liên quan đến Việt Nam.

Trong đó, một dự án tập trung vào phân tích tác động của hiện tượng thực tập và học tập ngắn hạn của sinh viên Úc ở Việt Nam, Nhật và Trung Quốc qua chương trình New Colombo Plan, từ đó đưa ra những khuyến nghị nhằm xây dựng Việt Nam thành điểm đến được ưa chuộng và bền vững của sinh viên Úc, góp phần tăng cường hợp tác quốc tế hóa giáo dục, trao đổi sinh viên, kinh tế và ngoại giao giữa hai nước Việt Nam và Úc.

Dự án thứ hai tập trung vào nghiên cứu nhu cầu đối với nguồn nhân lực ở các tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam, dựa trên cơ sở này cung cấp các khuyến nghị và giải pháp hỗ trợ sinh viên ở các trường đại học khu vực này nâng cao năng lực tìm việc làm sau khi tốt nghiệp.