Những mẩu chuyện đáng nhớ về lãnh tụ Fidel Castro với Việt Nam

“Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”, lời nói của vị Lãnh tụ Cuba Fidel Castro như tiếp thêm sức mạnh cho hàng chục triệu người Việt Nam thời đó trên con đường đi tới thắng lợi cuối cùng trong cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước.

Cuba luôn là một trong những ngọn cờ đầu ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân Việt Nam chống đế quốc Mỹ xâm lược. Trong suốt những năm tháng chiến tranh, Cuba đã ủng hộ về vật chất đối với Việt Nam đúng với khả năng của mình khi đó.

Người Việt Nam không thể nào quên ngày 2/2/1966, tại Hội nghị đoàn kết ba châu Á - Phi - Mỹ Latinh đoàn kết với Việt Nam tổ chức tại Habana, Chủ tịch Fidel Castro đã phát biểu một câu mà sau đó đã trở thành biểu tượng của tình đoàn kết của nhân dân Cuba với nhân dân Việt Nam: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”. Câu nói đó dường như đã hiệu triệu hàng triệu triệu người trên thế giới ủng hộ đất nước ta.

43 năm về trước, năm 1973, khi cuộc kháng chiến của dân tộc ta vẫn đang trong giai đoạn ác liệt. Chủ tịch Fidel Castro đã vượt nửa vòng trái đất đến Việt Nam từ 12 đến 17/9/1973, và vào thăm vùng tuyến lửa Quảng Trị trong hai ngày 15 và 16/9/1973.

Sáng 16/9/1973, ông cùng đoàn vượt Khu phi quân sự vĩ tuyến 17 đến nơi có trụ sở Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và ông trở thành vị nguyên thủ quốc gia nước ngoài đầu tiên và duy nhất thăm vùng giải phóng miền Nam tại tỉnh Quảng Trị chỉ cách chiến tuyến với Việt Nam Cộng Hòa gần 20 km theo đường chim bay.

Chuyến thăm của ông đã để lại nhiều ấn tượng sâu đậm trong lòng những người dân Việt Nam thời điểm đó. Tại sư đoàn Vinh Quang (Sư đoàn 320) ở cao điểm 241 tại Khe Sanh, Quảng Trị, tất cả đều đặc biệt ấn tượng với hình ảnh Chủ tịch Fidel Castro đặt một chân lên trên khẩu pháo M107 của Mỹ, trao lá cờ của Mặt trận giải phóng miền Nam Việt Nam cho đại diện Sư đoàn và nói rằng: “Các đồng chí hãy phất cao lá cờ này tại sào huyệt Sài Gòn”. Và thực tế, Sư đoàn 320 đã làm được điều đó vào ngày 30.4.1975

Những người dân Quảng Trị đã khắc sâu tình cảm của mình với Chủ tịch Fidel Castro. Nhà báo, nghệ sĩ nhiếp ảnh Sỹ Sô là một trong số ít phóng viên may mắn được chứng kiến gần như trọn vẹn chuyến thăm lịch sử của Chủ tịch Fidel Castro từ khi đoàn của Chủ tịch đến cầu Hiền Lương cho đến ngày cuối của chuyến thăm Quảng Trị. Ông đã ghi lại những khoảnh khắc đó với 250 tác phẩm ảnh chụp Chủ tịch Fidel Castro.

Ông Lại Văn Ly (Nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình giai đoạn 1973 – 1976) là 1 trong 4 người vinh dự được chọn cử sang Cuba để tham quan và xây dựng bản quy hoạch, thiết kế bệnh viện mới ở Quảng Bình. Ông Ly kể, vào tháng 9.1973, trong chuyến đi, Chủ tịch Fidel Castro và đoàn công tác Cuba đã thăm tuyến lửa Quảng Bình, Vĩnh Linh.

Khi đoàn xe đi được khoảng 15 - 20 km từ Đồng Hới vào Quảng Trị, Chủ tịch Fidel Castro bỗng nhiên đề nghị cho dừng xe vì nhìn thấy một số người đang cáng một người bị thương bên lề đường. Chủ tịch Fidel Castro cùng Thủ tướng Phạm Văn Đồng và đoàn công tác xuống xe, hỏi thăm một nữ thanh niên bị thương do bom bi nổ khi cô đang cùng đoàn thanh niên địa phương san lấp hố bom, thông đường. Ông đã bật khóc khi nhìn thấy cô gái bị thương bên vũng máu, ông ôm cô gái lên xe và đưa về bệnh viện Vĩnh Linh cấp cứu.

Cô gái đó là Nguyễn Thị Hương đã bị thương nặng, ruột đứt 8 khúc, máu mất rất nhiều. Khi đó, bệnh viên Vĩnh Linh đã hết máu dự trữ, Fidel đề nghị tìm cách cứu sống cô gái. Fidel đưa ra một quyết định, nếu bệnh viện không có phương tiện cấp cứu kịp thời, ông xin đưa cô gái ra Quảng Bình, dùng máy bay chở về Hà Nội cấp cứu, nơi đầy đủ phương tiện y tế hơn.

Để có máu truyền cho bà Hương, ông đã điều động xe ra Quảng Bình, mang máu về bệnh viên Vĩnh Linh và bà Hương đã gặp may mắn. Sau gần một tháng chữa trị, bà Hương được mời lên ủy ban xã ở nơi cư trú để nhận quà. Đó là món quà của Fidel gồm thuốc chữa bệnh, thuốc bổ và tấm danh thiếp của Fidel.

Từ đó về sau, khi có phái đoàn Cuba sang thăm Việt Nam, chủ tịch Cuba Fidel Castro đều gửi quà tặng bà. Năm 1985, Fidel từng mời bà sang thăm Cuba, nhưng bà đã bỏ lỡ.

Xúc động mạnh trước những đau thương, mất mát của quân và dân Quảng Bình. Sau chuyến đi, Chủ tịch Fidel Castro quyết định xây dựng tại Đồng Hới (Quảng Bình) một bệnh viện đa khoa hoàn chỉnh với những trang thiết bị đồng bộ và hiện đại nhất nước ta thời bấy giờ. Sau khi hoàn thành, bệnh viện đã giúp cứu chữa bệnh cho người dân Quảng Bình cũng như nhân dân vùng giải phóng và các tỉnh lân cận. Cùng với rất nhiều công trình khác mà Cu Ba đã trao tặng, bệnh viện đặc biệt này vẫn lớn mạnh và phát triển trong ngày hôm nay.