Giải mã những “quốc gia vô hình” trên mọi tấm bản đồ

Nhà báo David Robson đã tiết lộ với công chúng về những "quốc gia không tồn tại" đặc biệt nhất trên thế giới. Trên thực tế, bạn có thể đã ghé thăm một trong số các "quốc gia vô hình" đó mà không hề nhận ra điều đó.

Khi nhà báo David Robson lần đầu gặp Nick Middleton, xung quanh anh là những tấm bản đồ và các quả địa cầu - thứ có thể giúp Middleton tìm ra các nơi kỳ lạ nhất trên Trái đất. Khi đó, hai người đang đứng cùng nhau dưới tầng hầm của Stanfords - hiệu sách du lịch lớn nhất ở London, Anh. Nhiều nhà khám phá nổi tiếng từng ghé thăm nơi đây như Florence Nightingale, Ernest Shackleton and Ranulph Fiennes.

Middleton đã nói về nói về những quốc gia "mất tích" khỏi hầu hết các cuốn sách, tấm bản đồ được bán trong hiệu sách Stanfords. Mặc dù Middleton gọi nhiều quốc gia này là "các nước không tồn tại" nhưng những nước này có tên như bất kỳ lãnh thổ nào khác trên thế giới: Atlantium, Christiania, Elgaland-Vargaland...

Đây là những nước có thật trên thế giới, với dân số, chính phủ, quốc kỳ và tiền tệ riêng. Thậm chí, một số nước còn có hộ chiếu. Tuy nhiên, vì một số lý do khác nhau mà những quốc gia này không được Liên hợp quốc công nhận và cũng không được đánh dấu trên hầu hết các tấm bản đồ.

Middleton - nhà địa lý học ở Đại học Oxford - đã lập ra một tấm bản đồ riêng, viết tên những vùng đất kỳ lạ như thế trong cuốn sách mới của mình mang tên "An Atlas of Countries that Don't Exist" (tạm dich: Bản đồ những quốc gia không tồn tại"). Qua cuốn sách này, mọi người sẽ cảm thấy như bước vào một thế giới mới song song với thế giới sôi động mà chúng ta đang sống. Thế giới đó có nền văn hóa phong phú, bề dày lịch sử và thậm chí còn có liên đoàn bóng đá quốc tế.

Vùng đất lấy cảm hứng cho Middleton nghiên cứu dự án "các quốc gia không tồn tại" này là xứ Narnia. Middleton đã biết được thông tin này khi đọc tác phẩm "The Lion, The Witch and The Wadrobe" của CS Lewis cùng với cô con gái 6 tuổi. Trong tác phẩm đó, nhân vật chính Lucy đã đến một vùng đất huyền diệu, kỳ lạ bằng phép thuật. Là một nhà địa lý học, ông Middleton nhận ra con người không cần sử dụng phép thuật mới đến được một quốc gia "không tồn tại" trong mắt hầu hết nước khác.

Khi bắt tay vào tìm kiếm, Middleton không hy vọng sẽ tìm được nhiều nơi như Narnia tồn tại trên Trái đất. Tuy nhiên, sau đó ông đã rất ngạc nhiên khi phát hiện có nhiều "quốc gia không tồn tại" hơn so với dự đoán. Vấn đề ở đây là không có nhiều người hiểu chính xác một quốc gia là thế nào.

Theo Công ước Montevideo được ký vào năm 1933 (trong thời gian diễn ra Hội nghị Quốc tế các Quốc gia châu Mỹ tại Montevideo, Uruguay), điều kiện để trở thành một quốc gia là: lãnh thổ cần được xác định rõ ràng, có dân số ổn định, có năng lực để tham gia vào các quan hệ với các quốc gia khác.

Tuy nhiên, mặc dù nhiều nước đáp ứng đủ các tiêu chí trên nhưng lại không được Liên hợp quốc công nhận vì một số lý do. Theo đó, Middleton lấy Anh (United Kingdom - UK) làm ví dụ. Theo ông, đây là một trường hợp kỳ lạ vì theo luật, Anh (England), Scotland, Wales và Bắc Ireland được xem là các quốc gia riêng biệt. Các nước này có đội bóng riêng và còn thi đấu với nhau trong vòng chung kết Euro 2016 (xứ Wales, Anh) cũng như cạnh tranh với nhau. Tuy nhiên, nếu dựa theo tiêu chí "phải là thành viên của Liên hợp quốc" thì Anh hay Scotland không phải là một quốc gia. Vì 4 nước riêng biệt trên mới tạo thành Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland, họ chỉ có một ghế trong Liên Hợp Quốc.

Một số đất nước "không tồn tại" trên thế giới được Middleton liệt kê trong danh sách dựa theo tiêu chí: lãnh thổ cần được xác định rõ ràng, có dân số ổn định, chính phủ riêng nhưng không phải là thành viên của Liên hợp quốc. Một trong những trường hợp đặc biệt nhất đó là Cộng hòa Lakotah (nằm ở ngay giữa nước Mỹ) với dân số khoảng 100.000 người. Lakotah là tên của bộ lạc người Sioux - một bộ lạc thổ dân bản địa của châu Mỹ.

Một trường hợp khác là Cộng hòa Murrawarri nằm trong Australia, được thành lập vào năm 2013. "Quốc gia không tồn tại" này được thành lập sau khi bộ lạc bản xứ viết thư gửi Nữ hoàng Anh Elizabeth II. Theo đó, bộ lạc này đề nghị Nữ hoàng Elizabeth II công nhận Murrawarri là một quốc gia độc lập. Murrawarri cho Nữ hoàng Elizabeth II thời gian 30 ngày để trả lời yêu cầu đó nhưng không nhận được bất cứ hồi đáp nào. Cuối cùng, họ tự quyết định số phận đất nước mình và tự tuyên bố quyền cai trị.

Tuy nhiên, không phải "quốc gia không tồn tại" nào trong danh sách của Middleton cũng có một bề dày lịch sử. Theo đó, các "quốc gia" này được thành lập dựa trên ý chí của một số cá nhân và Hutt River là một trong những trường hợp như thế. Cụ thể, Hutt River ở Australia là một "quốc gia" nhỏ do một gia đình nông dân lập nên với hy vọng thoát khỏi hạn ngạch nghiêm ngặt của chính phủ. Theo đó, họ lập ra các danh hiệu hoàng gia, tiền tệ và dịch vụ bưu chính. Công việc kinh doanh bưu chính của họ rất tốt mặc dù ban đầu thư của họ được chuyển qua Canada. Sau nhiều thập kỷ đấu tranh, chính phủ Australia chấp nhận việc gia đình này không phải đóng thuế.