Trong bộ Kho tàng Truyện cổ tích Việt Nam rất nổi tiếng của Nguyễn Đổng Chi, truyện Thạch Sanh bắt đầu như sau: "Ngày xưa ở Quận Cao Bình có vợ chồng bác tiều phu Thạch Nghĩa tuổi đã cao mà không có con.
Vợ chồng ngày đêm lo buồn, càng ra sức làm việc nghĩa, như khơi cống, đào mương, đắp đường, vét giếng, cùng lo nấu nước giúp cho người qua đường uống, để mong trời trông lại mà cho một mụn con.
Quả nhiên, về sau Thạch Bà thụ thai, nhưng ba năm chưa đẻ. Giữa lúc đó, Thạch Ông mất, Thạch Bà sinh hạ một đứa con trai khôi ngô tuấn tú, đặt tên là Thạch Sanh..."
Như vậy, để trả lời cho câu hỏi "Thạch Sanh quê ở đâu", chỉ cần tìm xem "Quận Cao Bình" nay là chốn nào!
Một trong những lý do khiến của bộ Kho tàng Truyện cổ tích Việt Nam rất uy tín là bởi cuối mỗi truyện đều có phần "Khảo dị", là kết quả sưu tầm, nghiên cứu công phu của Nguyễn Đổng Chi.
Trong phần "Khảo dị" của truyện Thạch Sanh, ông viết:
Trong phần "Khảo dị" này, chúng ta còn thấy có thêm 1 công trình của tác giả Phan Nhật tựa đề: "Tìm hiểu Thạch Sanh ở Cao Bình, Hòa An, Cao Bằng".
Về địa danh "Cao Bình", thông tin trên Wikipedia viết: "Trấn Cao Bình, nơi nhà Mạc đóng đô sau khi rút lên Cao Bằng. Nay là xã Hưng Đạo, thành phố Cao Bằng";
Hoặc: "Xã Hưng Đạo xưa chính là trấn lỵ Cao Bình. Thời nhà Mạc, khi rút về Cao Bằng, Cao Bình cùng với Nà Lự (Hoàng Tung) chính là nơi nhà Mạc đóng đô" (cũng theo Wikipedia).
Thông tin này hoàn toàn khớp với thực tế hiện tại, ở xã Hưng Đạo, TP Cao Bằng nay có ngôi trường cấp 3 mang tên Trường THPT Cao Bình và có 1 con phố mang tên Cao Bình. Chắc chắn đó là tên gọi lưu lại dấu tích của địa danh Cao Bình xưa.
Theo một số tài liệu, Cao Bình đã từng là kinh đô của nhiều bộ lạc miền núi Âu Việt (phía Đông Bắc nước ta) như Nam Cương, Trường Sinh...
Đến thời nhà Mạc, sau khi thất thủ ở Thăng Long, nhà Mạc đã tới Cao Bình dẹp loạn và dựng quốc ở đây, xây dựng 1 nhà nước hưng thịnh.
Như vậy chúng ta có thể tạm kết luận rằng: Thạch Sanh quê ở Cao Bằng!
Thạch Sanh quê ở Cao Bằng thì cũng đồng nghĩa, người anh kết nghĩa của Thạch Sanh và là nhân vật phản diện trong truyện – Lý Thông, cũng có quê ở Cao Bằng.
Theo Helino