Nữ hoàng đế duy nhất ở Việt Nam
Là nữ hoàng đầu tiên và cũng là duy nhất trong lịch sử vương triều phong kiến Việt Nam, song Lý Chiêu Hoàng (Chiêu Thánh) ở ngôi báu chỉ hơn một năm nên sách sử khi viết về bà chỉ đề cập đến với những dòng sơ lược khiến hậu thế ít biết về cuộc đời lắm nỗi truân chuyên của bà.
Lý Chiêu Hoàng sinh năm Mậu Dần (1218), là con gái vua Lý Huệ Tông và hoàng hậu Trần Thị Dung. Khi bà chào đời, nhà Lý (1010-1225) đã vào thời kỳ suy tàn.
Tháng 10 năm Giáp Thân (1224) Điện tiền chỉ huy sứ Trần Thủ Độ (anh họ Trần Thị Dung) - người nắm quyền lực lớn nhất trong triều đình thời bấy giờ - đã buộc vua xuống chiếu lập Chiêu Thánh làm Hoàng Thái tử, nhường ngôi cho cô công chúa mới 6 tuổi, niên hiệu là Thiên Chương Hữu Đạo. Từ đây sóng gió đã phủ lên cuộc đời vị nữ hoàng nhỏ tuổi này.
Màn kịch tình yêu và hôn nhân trong cung cấm
 |
| Hy hữu nữ hoàng duy nhất của Việt Nam bị phế truất rồi xuất gia tu hành nhưng vẫn bị chồng cũ gả bán. Ảnh minh họa. |
Năm 1224, Trần Thủ Độ đưa Trần Cảnh (vua Trần Thái Tông sau này) là cháu họ, 8 tuổi, vào cung hầu hạ Lý Chiêu Hoàng.
Thực ra là lấy cớ để dựng nên cuộc hôn nhân giữa Lý Chiêu Hoàng và Trần Cảnh rồi chuyển giao triều chính bằng cách để Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng chứ ai cũng hiểu một cậu bé 8 tuổi làm sao có thể hầu hạ được một cô bé cùng trang lứa.
Ngày mồng 1 tháng Chạp năm 1225, Chiêu Hoàng trút bỏ hoàng bào mời Trần Cảnh lên ngôi Hoàng đế, hiệu là Trần Thái Tông, chấm dứt thời kỳ trị vì của nhà Lý, dựng lên nhà Trần.
Năm đó, Chiêu Thánh mới 7 tuổi và cũng từ đây, cuộc đời nàng đầy dẫy những sóng gió vinh nhục.
Bị phế truất rồi xuất gia tu hành nhưng vẫn bị chồng cũ gả bán
Nhường ngôi cho chồng, Lý Chiêu Hoàng được phong Chiêu Thánh hoàng hậu và chung sống hạnh phúc với chồng bấy giờ là Trần Thái Tông được gần 10 năm, tình cảm cũng khá sâu sắc.
Năm 1232 khi 14 tuổi bà sinh con trai nhưng không may thái tử mất ngay sau đó.
Hoàng hậu đau ốm liên miên suốt 5 năm. Lúc này Trần Thủ Độ và mẹ ruột của bà là Trần Thị Dung (đã lấy Trần Thủ Độ và được gọi là công chúa Thiên Cực), lại bàn mưu phải giữ được ngai báu cho dòng họ nhà Trần nên đã ép Trần Cảnh lấy Thuận Thiên công chúa (lúc này đang là vợ của Trần Liễu, anh trai của nhà vua) và giáng Chiêu Thánh xuống làm công chúa.
Quá buồn và chán nản, Chiêu Thánh xuất gia đi tu. Rồi một biến cố lớn đến trong cuộc đời nhưng cũng là niềm an ủi, hạnh phúc những năm tháng cuối đời bà.
Vào năm 1258, Chiêu Thánh bị Trần Thái Tông gả cho Lê Phụ Trần để thưởng công ông ta đã giúp vua thoát chết trên sa trường. Đây cũng chính là những chuyện khiến người đời sau mỗi khi nói đến đời vua Trần Thái Tông thường chê trách vì coi thường đạo vợ chồng, phạm luân thường đạo lý…
20 năm sống với Lê Phụ Trần, Chiêu Thánh sinh được 2 người con. Con trai là Thượng vị hầu Tông (có nghiên cứu cho rằng người này là danh tướng Trần Bình Trọng nổi tiếng với câu nói:
"Ta thà làm quỷ nước Nam, chứ không thèm làm vương đất Bắc. Ta đã bị bắt thì có một chết mà thôi, can gì mà phải hỏi lôi thôi". Còn con gái của bà là Ứng Thụy công chúa Khuê.
Đến năm 1277, nghe tin chồng cũ là Thượng hoàng Thái Tông qua đời, quá khứ đau thương sống lại dày vò Chiêu Thánh khiến bà mang tâm bệnh rồi một năm sau trẫm mình dưới sông tìm đến sự giải thoát, thọ 61 tuổi.
Từ khi sinh ra cho đến khi từ biệt cõi đời, với bao biến cố đã khiến bà trở thành một người có số phận lạ lùng nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam với 7 lần ở những danh vị khác nhau:
Công chúa triều Lý, Hoàng Thái tử nhà Lý, Nữ Hoàng đế nhà Lý, Hoàng hậu nhà Trần, Công chúa nhà Trần, Sư cô (thời Trần) và Phu nhân tướng quân nhà Trần.
Theo HTHT/Khỏe & Đẹp