Cách bài trí bàn thờ ngày Tết hợp phong thủy

Ông Vũ Thế Khanh (Tổng Giám đốc Liên hiệp Khoa học công nghệ tin học ứng dụng UIA) cho biết, bài trí bàn thờ gia tiên ngoài những thứ như hoành phi, câu đối, tượng hoặc ngai thờ, khám thờ, bài vị, ảnh, lư hương, đỉnh đồng... (tùy theo hoàn cảnh) thì có những thứ không thể thiếu như: Bát hương, nước tinh khiết, đèn nến và thoáng khí, không gian thanh tịnh, trang nghiêm. Bốn thứ đó tượng trưng cho tứ đại: Đất-nước-lửa-gió và cũng là tượng trưng cho tấm thân tứ tại của mỗi người. Đồ dâng cúng (hoa quả, tịnh tài, tịnh vật, cỗ bàn, bánh trái, trầu cau…) tượng trưng cho lòng thành hiếu kính của con cháu, tín chủ cúng dâng cho gia tiên, tiền chủ, thần linh, hộ pháp, nhưng đồng thời cũng tượng trưng cho quy luật Nhân - duyên - quả trong vũ trụ.

Về cách bài trí bàn thờ gia tiên, nếu có đỉnh đồng thì đặt bên trong bát hương để khi thắp hương không bị vướng. Bát hương có thể kê cao hơn, các kệ đỡ bát hương, đặt ở chính giữa bàn thờ, sao cho khi thắp hương vừa tầm tay với, bát hương nên kê cao tối thiểu phải từ ngực trở lên, tránh việc để bát hương thấp dưới bụng thì có vẻ bất kính.

Chuyên gia phong thủy Phúc Đăng cũng khuyên mỗi gia đình phải làm sao cho đẹp và tiện sử dụng khi bày trí ban thờ ngày Tết. Thông thường trong ngày Tết, mâm ngũ quả sẽ được xếp ở chính giữa bàn thờ. Sau đó các vị trí hai bên và xung quanh mới xếp đặt các thứ khác. Với từ đường, phía trước bát hương có thể để mâm ngũ quả ở giữa. Lọ lục bình, lọ hoa, hạc đồng, cây nến… để ở hai bên đối xứng. Bên trái để trầu cau và rượu, bên phải để bánh trưng. Với các hộ gia đình có bàn thờ gia tiên nhỏ một bát hương thì mâm ngũ quả thường để bên phải (tay trái nhìn vào, tay phải nhìn ra), lọ hoa để bên trái. Ở giữa để 5 chén nước nhỏ, còn tiền vàng, trầu cau, bánh kẹo, thuốc lá, bánh trưng…

Theo ông Vũ Thế Khanh, bàn thờ là nơi thờ cúng gia tiên nên những thứ không liên quan đến thờ cúng không bày lên bàn thờ. Các gia đình cần lưu ý không nên bày các đồ tanh hôi, sát sinh, hoa quả cũ thối rữa lên bàn thờ, vì như vậy sẽ không còn trang nghiêm, thanh tịnh nữa. Chỉ nên cúng tịnh tài (tiền thật), tịnh vật (đồ cúng phải là đồ thật, còn mới), không nên cúng đồ cũ, đồ mã, tiền giả… Trên bàn thờ không nên đặt chậu cây cảnh mà chủ yếu dùng hoa tươi để thờ phụng, không nên dùng hoa nhựa.

Mâm ngũ quả thường bài trí bằng 5 loại quả khác nhau, đủ các màu sắc sao cho đẹp và trang nghiêm. Ngũ quả một mặt biểu tượng cho ngũ hành, mặt khác nó là đại diện cho 5 điều người ta mong ước nhất là: Phú (giàu) - quý (sang trọng) - thọ (sống lâu) - khang (khỏe mạnh) - ninh (bình yên). Tùy theo từng vùng miền với đặc trưng về khí hậu, sản vật và quan niệm riêng mà người ta chọn các loại quả khác nhau để bày mâm ngũ quả. Miền Bắc thì phổ biến là dùng chuối xanh, hồng hoặc quýt đỏ, lê trắng, bưởi vàng, hồng xiêm xám. Có thể cắm thêm cành đào, cành mai và đèn nháy để bàn thờ thêm lung linh, huyền diệu.

Người miền Nam bày mâm ngũ quả theo mong muốn “Cầu sung vừa đủ xài” ước mong năm mới đủ đầy, sung túc, tương ứng với 5 loại quả: Mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài. Ngoài ra, còn có thêm quả thơm (dứa) với mong muốn con cháu đầy nhà và một cặp dưa hấu xanh vỏ đỏ lòng để cầu may mắn.

Trong việc bài trí bàn thờ ngày Tết, không ít gia đình gặp phải những sai lầm. Theo chuyên gia phong thủy Phúc Đăng nhiều nhà trên bàn thờ ngày Tết không có đèn hoặc nến, đèn dầu để đốt mỗi khi hành lễ. Đây là điều không nên vì chúng biểu trưng cho âm dương, có đèn mang lại sự ấm áp, gợi sáng trí tuệ, thông minh, xua tan ám khí âm u.

Với mâm ngũ quả chọn 5 thứ quả màu sắc khác nhau nhưng cũng không nên tùy tiện, các thứ quả được lựa chọn phải tròn trịa, có hương, có sắc. Tránh những thứ quả có gai, có lá sắc để không mang sát khí, hoặc những quả có mùi thơm không thuần phác như dứa, mít, sầu riêng… Nhiều gia đình lại chọn khế, ổi để bày mâm ngũ quả. Với những loại quả này không mang tính hoàn hảo, có nhiều góc cạnh dẫn tới việc cầu may không tốt. Các gia đình cũng cần chú ý khi làm mâm cơm cúng gia tiên không nên dùng hành tỏi.

Các chuyên gia khuyên, khoảng sáng 30 Tết, việc bày biện bàn thờ Tết nên được hoàn tất để việc thắp sáng cho bàn thờ ngày Tết cũng được bắt đầu ngay từ ngày 30. Điều quan trọng khi cúng dâng, khấn lễ, tâm tín chủ phải thanh tịnh, đồng thời xin phát nguyện làm những điều lành để hồi hướng công đức cho tổ tiên, cha mẹ và người thân.