Bốn ‘tỷ phú’ lừng danh, giàu nhất Việt Nam thời xưa, là ai?

Bạch Thái Bưởi (1874 – 1932), là doanh nhân kiệt xuất của đất Việt. Ít ai biết rằng ông sinh ra trong 1 gia đình nông dân nghèo tại làng An Phúc (nay thuộc Hà Đông, Hà Nội). Cha ông mất sớm, nên ông phải giúp mẹ sinh sống bằng nghề bán hàng rong. Lúc ấy có một nhà phú hào họ Bạch thấy ông thông minh, lanh lợi, nên nhận làm con nuôi và đổi lại họ Bạch. Nhờ đó, ông có cơ hội ăn học chữ quốc ngữ, chữ Pháp và làm chân ký lục cho các hãng buôn người Pháp. Chính ở những nơi này, cậu ký Bưởi đã học được cách tổ chức, quản lý sản xuất và tiếp xúc với thiết bị máy móc.

Ông bắt đầu khởi nghiệp bằng việc lãnh thầu cung cấp tà-vẹt gỗ cho công trình xây dựng đường sắt Bắc-Nam của người Pháp. Sau đó, ông mở một hiệu cầm đồ ở Nam Định, rồi lãnh thêm việc thầu thuế ở các chợ tại Vinh, Nam Định, Thanh Hóa... Năm 1909, ông lao vào lĩnh vực vận tải đường sông và trở thành "Vua sông biển Đông Dương". Trong vòng 10 năm, công ty Bạch Thái Bưởi đã có tới hơn 30 chiếc tàu lớn nhỏ chạy khắp các tuyến sông miền Bắc và các nước xung quanh như Hong Kong (Trung Quốc), Nhật Bản, Philippines… Ngoài ra, ông còn kinh doanh trong lĩnh vực khai thác than, in ấn, xuất bản và giao dịch tiền tệ.

Ngày 22/7/1932, một cơn đau tim đã vật ngã “Nhà doanh nghiệp bền chí, quả cảm bậc nhất của nước Việt, ở đầu thế kỷ XX”. Sau hơn 20 năm ngang dọc trên thương trường, Bạch Thái Bưởi qua đời tại Hải Phòng để lại cho lịch sử doanh thương Việt Nam một tên tuổi đã trở thành huyền thoại.

Doanh nhân Trương Văn Bền (1884 – 1956), ông sinh ra trong 1 gia đình giàu có tại Chợ Lớn (Sài Gòn). Trương Văn Bền đã quen với khung cảnh giao thương mua bán tấp nập và máu kinh doanh cũng thấm vào người. Dù được bổ nhiệm chức Ký lục thượng thư nhưng với máu kinh doanh có sẵn ông Trương Văn Bền đã quay trở lại nghiệp kinh doanh. Thời gian đầu, Trương Văn Bền bán đậu phọng, đậu xanh, đường, trong một cửa tiệm nhỏ tọa lạc ở số 40 rue du Cambodge (Chợ Lớn). Sau đó ông khuếch trương mua các loại hàng sỉ từ các thương gia người Hoa rồi bán lại cho các tiệm bán lẻ ở Chợ Lớn.

Từ năm 1918, ông đã lập xưởng ép dầu dừa. Xưởng này sản xuất đủ loại dầu từ dấu nấu ăn, dầu salat (salad oil) đến dầu dừa, dầu castor, dầu cao su và các loại dầu dùng trong kỹ nghệ.

Năm 1932, ông chính thức thành lập hãng xà bông Trương Văn Bền. Trên hộp xà bông của hãng là hình một trong những mỹ nhân nức tiếng Sài Gòn lúc bấy giờ - cô Ba. Thời điểm đó, xà bông Cô Ba đánh bại xà bông Marseille, nhanh chóng được biết tới trên toàn Đông Dương, thậm chí còn xuất sang Hương Cảng, qua châu Phi và Tân Đảo.

Trịnh Văn Bô (1914 - 1988) là nhà tư sản, “đại gia” đất Hà Thành thời xưa, người đã hiến 5.000 lượng vàng cho cách mạng. Ông cùng vợ là bà Hoàng Thị Minh Hồ sở hữu nhiều công ty buôn bán hàng hóa, bất động sản, ngân hàng và bảo hiểm.

2 vợ chồng nhà tư sản Trịnh Văn Bô là những người có lòng yêu nước sâu sắc, ủng hộ cách mạng tháng 8/1945. Họ đã hiến tặng 5.147 lượng vàng cho Chính phủ theo lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong tuần lễ vàng. Số vàng lúc đó gia đình ông hiến gấp đôi ngân khố Chính Phủ lúc bấy giờ, giúp Chính phủ giải quyết khó khăn tài chính sau khi giành được độc lập.

Ngoài ra, vợ chồng ông Trịnh Văn Bô còn là thành viên cốt cán trong Ban vận động "Tuần lễ vàng", khích lệ giới công thương và các tầng lớp nhân dân quyên góp được 20 triệu đồng Đông Dương và 370 kg vàng.

Doanh nhân Nguyễn Sơn Hà sinh năm 1894 tại huyện Quốc Oai, Sơn Tây (nay thuộc Hà Nội). Từ 1 người học việc, bằng ý chí và lòng quyết tâm muốn gây dựng 1 sản phẩm chất lượng của người Việt, Nguyễn Sơn Hà đã trở thành ông tổ của nghề sơn Việt Nam với hãng sơn Gecko danh tiếng.

Năm 1917, khi đã nắm giữ được những công nghệ của ngành sản xuất sơn, đồng thời cũng tích cóp được kinh nghiệm trong quản lý, kinh doanh của người Pháp, Nguyễn Sơn Hà đã bắt đầu thực hiện mộng lớn của mình. Bằng cách nghiên cứu, chế tạo và sản xuất các loại sơn dầu từ những nguyên liệu có sẵn trong nước, như cây trẩu, cây thầu dầu, nhựa thông...Mẻ sơn đầu tiên thành công bán ra thị trường với thương hiệu sơn “Resistanco”, tiếng Pháp có nghĩa là “bền chặt”. Chất lượng sơn của ông đã chinh phục cả người tiêu dùng Pháp và Việt. Hơn nữa, giá thành sơn Resistanco rẻ hơn rất nhiều so với các loại sơn khác.

Không chỉ thành công trong việc kinh doanh, ông Nguyễn Sơn Hà còn là người có tinh thần yêu nước, trung thành với Tổ quốc và không ngại khó khăn gian nan. Ông từng đối đầu với Thống sứ Pháp René Robin khi bảo vệ quyền lợi của người dân. Ông còn là một người quan tâm đến cộng đồng và xã hội, qua những hoạt động từ thiện, bảo tồn môi trường và phát triển giáo dục như đứng ra lập trường Dục Anh tại số nhà 46, phố Lạch Tray để nuôi dạy các em bé mồ côi.