Bảng đề cử Oscar phim xuất sắc nhất năm nay dừng lại ở 9 phim, nằm trong hạn mức cho phép từ 5 đến 10 phim được đề cử mỗi năm. Sự linh động số lượng cho phép Oscar đưa ra một bảng đề cử đa dạng các dòng phim và bất cứ ai cũng có thể nhìn thấy dăm ba bộ phim yêu thích của mình trong đó.
Số lượng đề cử nhiều hơn con số 5 phim cứng nhắc trước đây đồng nghĩa với việc cuộc cạnh tranh khó đoán định hơn vào lúc đầu. Diện mạo cặp đối thủ nặng ký nhất và những “chú ngựa ô” chỉ có thể rõ nét hơn khi một loạt giải thưởng “tiền Oscar” được trao bởi các hiệp hội đưa ra kết quả.
Xét trên thực tế này, bộ phim chính trị, hình sự được 7 đề cử “Argo” – do nam tài tử Ben Affleck làm đạo diễn và đóng chính – gần như đã chạm một tay tới Oscar. Nó loại các đối thủ của mình ở một loạt giải thưởng quan trọng như Quả cầu vàng, giải của các hiệp hội sản xuất, diễn viên, đạo diễn, phê bình.
“Argo” dựa trên một sự kiện lịch sử có thật xảy ra ra vào ngày 4/11/1979. Các phiến quân tấn công vào tòa đại sứ Mỹ ở Tehran và bắt cóc hơn 50 con tin. Nhưng 6 người trong số đó đã kịp bí mật trốn thoát vào nhà đại sứ Canada. Việc họ bị phát hiện và thủ tiêu chỉ còn là vấn đề thời gian. Ben Affleck vào vai Tony Mendez, một chuyên viên của CIA giúp 6 con tin nói trên trốn thoát.
Được giới phê bình tán dương rộng khắp, đạt doanh thu lên tới gần 200 triệu USD, gấp bốn lần kinh phí làm phim 44,5 triệu USD, “Argo” hoàn toàn là cái tên mà Oscar nên lựa chọn nếu muốn tìm một bộ phim được sự công nhận của cả giới chuyên môn lẫn khán giả.
Thế nhưng, “gót chân Achilles” của “Argo” lại nằm chính ở sự kiện lịch sử mà nó dựa vào để xây dựng nội dung. Trong buổi chiếu phim lần đầu cho các thành viên tham gia bỏ phiếu, Ben Affleck đã phải bước lên bục giải thích rằng: Dù dựa trên sự kiện có thật về cuộc khủng hoảng con tin tại Iran 1979, nhưng bộ phim, đặc biệt ở diễn biến cuối, là hư cấu. Điều này có nghĩa trên thực tế không có chuyện rượt đuổi xe hơi và những phút cuối căng thẳng tại sân bay mà bộ phim bơm thổi để tạo cảm xúc.
Trước đó, đối thủ của “Argo” là “Zero Dark Thirty” với 5 đề cử cũng vướng phải yếu điểm này. Bộ phim kể về cuộc tìm kiếm trùm khủng bố Osama bin Laden kéo dài 10 năm của tình báo Mỹ. Dù đạo diễn Kathryn Bigelow và biên kịch Mark Boal giải thích là trước khi làm phim, họ đã tiếp cận được nguồn thông tin mật từ Chính phủ nhưng bộ phim vẫn thổi bùng lên tranh cãi về tính xác thực ở cách mà nó mô tả CIA đạt được tiến bộ trong cuộc tìm kiếm nhờ phương pháp thẩm vấn tra tấn (cột trói, làm mất ngủ, nhúng đầu xuống nước...), và cũng như thẩm quyền cung cấp nguồn thông tin.
Cùng khai thác chuyện “có thật” trong lịch sử, trường hợp của “Lincoln” với 12 đề cử (nhiều nhất) có vẻ “vô can” hơn khi tránh được những tranh cãi về các chi tiết chính xác hay không chính xác. Một phần kịch bản được dựa trên cuốn sách về vị Tổng thống được kính trọng ở nước Mỹ với rất nhiều sử liệu đã được chứng minh.
Tuy nhiên, “Lincoln” lại không phải là một bộ phim quá hấp dẫn trong mắt khán giả toàn cầu, dù rằng nó rất gần gũi với người Mỹ bởi liên quan đến một bước ngoặt lịch sử trong quá trình phát triển nước Mỹ như một hiệp chủng quốc. Nhưng bộ phim này lại có lợi thế do với hai đối thủ cùng dòng lịch sử, vì xét trong quá khứ Oscar thường không chọn những bộ phim gây tranh cãi vì dựa trên câu chuyện hoặc chân dung có thật.
Oscar những năm gần đây nặng xu hướng hoài cổ, thiếu hẳn những khoảnh khắc chia sẻ cùng thế giới những câu chuyện đẹp của hôm nay, như lúc mà nó gọi tên “Triệu phú khu ổ chuột” cho giải Phim xuất sắc nhất năm 2008. Thế nên, người ta đang đoán chừng rằng Oscar sẽ làm một cuộc “lột xác” bằng cách gọi tên bộ phim hài “Silver Linings Playbook”, được 8 đề cử.
 |
Phim “Silver Linings Playbook”.
|
Đây là bộ phim đầu tiên kể từ bộ phim “Reds” (1981) nhận được đề cử tại tất cả các giải quan trọng nhất, bao gồm: phim xuất sắc, đạo diễn, kịch bản, nam – nữ diễn viên chính, nam – nữ diễn viên phụ. Phim kể lại câu chuyện về người đàn ông tên Pat (Bradley Cooper) trở về nhà bố mẹ sau thời gian điều trị tâm thần vì mất kiểm soát hành vi sau vụ phát hiện vợ ngoại tình. Bộ phim là cái nhìn hài hước tươi sáng vào những bất ổn tâm lý của con người trong cuộc sống hôm nay.
Như vậy, có thể nói, trên đường đua Oscar 2013, ngoài cặp đối thủ chính “Argo” và “Silver Linings Playbook”, còn có thêm ba “chú ngựa ô”: “Lincoln”, “Zero Dark Thirty”, và bộ phim được đề cử 11 giải “Life of Pi”.