"Dìm hàng", bôi nhọ, xúc phạm nghệ sĩ có đáng bị kiện?

Nam diễn viên đã vào độ thất tuần phẫn nộ khi nhìn thấy hình ảnh của mình và người thân bị xuyên tạc. Ông lập tức gửi tin nhắn đến trang tin nhảm đề nghị gỡ ảnh nhưng không nhận được hồi âm. Chưa xử lý xong, ông đã thấy một tài khoản khác trên mạng tiếp tục xuyên tạc bức ảnh ấm áp này của hai cha con.

Nhan nhản “sao” qua đời, lấy vợ, chia tay…

NSND Trần Nhượng và con gái út Anh Phương chụp khá nhiều ảnh chung. Bức ảnh bị sử dụng vào mục đích xấu đã bị cắt mất phong cảnh đường phố mùa xuân, nhằm lôi kéo người xem tập trung vào hai nhân vật chính cha và con (bị xuyên tạc thành chồng, vợ).

NSND Trần Nhượng bày tỏ thái độ gay gắt với phóng viên Tiền Phong: “Tôi có ý định nhờ an ninh mạng vào cuộc. Bắt trang mạng kia phải bóc ảnh, phải xin lỗi tôi, phải chịu mức xử phạt của pháp luật”. Ông nói thêm: “Trang này nhắc đến nhiều nghệ sĩ lắm, không chỉ riêng tôi. Nhiều thông tin bậy bạ, mà tại sao vẫn tồn tại được?”.

Là diễn viên, đạo diễn kịch nói nhưng Trần Nhượng lại quen mặt trên phim ảnh, nên ông khổ sở vì bị nhiều tài khoản trên mạng sử dụng hình ảnh trái phép: “Nhiều lúc bị chọc tôi cố giữ im lặng vì lên mạng tranh luận có khi còn bị xuyên tạc bậy bạ hơn”. Ông phàn nàn: “Một số tài khoản không có nhận thức văn hoá, chỉ bình luận cho đã miệng làm ảnh hưởng hình ảnh nghệ sĩ”. Phóng viên hỏi: “Ông đã bao giờ bị mạng đưa tin qua đời chưa?”. NSND Trần Nhượng chán nản đáp: “Tôi cũng bị đồn qua đời mấy lần. Mỗi lần như thế lại có bao nhiêu người gọi điện đến hỏi han”.

Không chỉ nghệ sĩ Trần Nhượng, rất nhiều nghệ sĩ ở ta bị đồn qua đời. Ca sĩ Siu Black từng bị đồn bệnh nặng qua đời. “Người tình mùa đông” Như Quỳnh bị một số tài khoản YouTube đưa tin qua đời vì… uống thuốc chuột. Ca sĩ Mạnh Quỳnh, người tình sân khấu của Phi Nhung, cũng bị đưa tin qua đời đột ngột ở tuổi 53… Danh hài Xuân Hinh từng bị tung tin đột quỵ qua đời trong khi ông vẫn khoẻ mạnh, vui vẻ.

Có nghệ sĩ lên tiếng phản ứng về kiểu lan truyền tin ác không đúng sự thật nhưng có người chẳng buồn nói. Siu Black bày tỏ: “Tôi quen rồi, người ta kêu tôi chết cũng cả chục lần rồi. Còn tôi nếu ra đi cũng không định báo tin ồn ào, khi nào Chúa kêu tôi đi thì tôi đi trong im lặng. Tôi ở Tây Nguyên còn bị đồn đại nữa là những ca sĩ sống ở thành phố lớn. Tôi từng hỏi mấy bạn ca sĩ về chuyện này. Đàm Vĩnh Hưng bảo tôi, người ta đồn em chết cả trăm lần rồi. Kệ đi chị”.

Càng giật gân thì càng hút lượt xem. Cho nên, ngoài việc thích bịa tin “sao” qua đời, những kẻ lợi dụng thời internet, mạng xã hội phát triển còn ham xoáy vào đời sống tình cảm của những người nổi tiếng. Vì NSND Trần Nhượng có đời sống hôn nhân thăng trầm nên trang mạng mang tên bộ phim truyền hình ăn khách đã lấy luôn hình ảnh cha con nghệ sĩ để xuyên tạc, bôi nhọ hình ảnh của ông. Nhiều người nhận ra người con gái trong ảnh là con gái út của Trần Nhượng đã phê phán cách câu view bẩn song có những người ít quan tâm đời tư nghệ sĩ, không rõ thực hư sẽ buông những bình luận khiếm nhã, xúc phạm nghệ sĩ.

Mới đây, một trang mạng đưa ảnh chụp chung của Hồ Ngọc Hà với một người đàn ông kèm lời đưa đẩy: Người chồng đầu tiên của Hồ Ngọc Hà chính xác là ai, giờ ra sao? Chỉ cần một câu ngắn mà khiến cõi mạng xôn xao, đến mức nhân vật chính của bức ảnh phải lên tiếng phủ nhận: “Ha ha thật sự trang mạng ơi”. Cuối cùng danh tính người đàn ông này cũng được tìm ra, đó là một người em hâm mộ Hồ Ngọc Hà và thân thiết với cô. Họ không chỉ có một mà có nhiều ảnh chụp cùng nhau.

Điều đáng nói, Hồ Ngọc Hà đang có gia đình nhỏ hạnh phúc. Chỉ cần một thông tin sai lệch, bao chuyện đời tư cũ của giọng ca “Cả một trời thương nhớ” lại bị bới tung lên, ít nhiều làm người trong cuộc không vui. Có những nghệ sĩ đang hôn nhân ấm êm lại bị đồn li dị. Ngay cả người đã tuyên bố xa làng giải trí như Ốc Thanh Vân cũng bị kéo vào cuộc. Chị bị đồn hôn nhân tan vỡ. Đang ở nước ngoài, Ốc Thanh Vân cũng lên tiếng bác bỏ tin đồn.

Cần sự chung tay của “thượng đế”

Tại sao Siu Black không muốn đáp trả những kẻ tung tin xấu? Chị tâm sự: “Những tin tức bịa đặt theo chiều hướng tiêu cực về tôi khiến mỗi khi nghĩ tới tôi lại bị mất ngủ. Nhiều lúc tôi cũng thấy họ thật quá đáng. Nhưng tôi chẳng nghĩ sẽ kiện họ vì kiện cũng chẳng được gì. Người ta cứ tung tin xấu mà chẳng bị làm sao, chẳng có biệp pháp gì răn đe nên cứ tiếp diễn. Tôi lên tiếng cũng chẳng có ý nghĩa gì”.

NSND Trần Nhượng lại nhìn ra bên ngoài: “Ở nước ngoài bôi nhọ danh dự người khác phải bồi thường ghê lắm”. Thí dụ, Phạm Băng Băng từng bị tài khoản trên WeChat tung tin đồn cô mang bầu, sảy thai, sinh con cho đại gia… Cô không để yên mà nhờ tới pháp luật trừng trị, yêu cầu bị cáo phải xin lỗi công khai, bồi thường các chi phí thiệt hại kinh tế, tổn thất tinh thần…

Theo nữ luật sư 9x Phạm Thị Quỳnh Như, các nghệ sĩ Việt hoàn toàn có thể hành động như Phạm Băng Băng để giải quyết những tin đồn thất thiệt bất lợi cho mình. Luật sư nói: “Các hành vi bịa đặt, nói xấu người khác hay cung cấp các thông tin sai sự thật xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Đối với các trường hợp vi phạm các quy định về trách nhiệm sử dụng dịch vụ mạng xã hội; trang thông tin điện tử được thiết lập thông qua mạng xã hội, như cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân; tiết lộ thông tin thuộc danh mục bí mật nhà nước, bí mật đời tư của cá nhân và bí mật khác mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự thì theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP (được sửa đổi bởi Nghị định 14/2022/NĐ-CP) các hành vi này có thể bị xử phạt vi phạm hành chính mức phạt lên đến 30 triệu đồng.

Trường hợp nghiêm trọng, các hành vi nêu trên có bị truy cứu trách nhiệm hình sự đối với tội vu khống theo quy định tại Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi năm 2017. Mức phạt tối đa đối với hành vi này có thể lên đến 07 năm tù, cùng với các hình phạt bổ sung khác như phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Ngoài ra, các trường hợp vi phạm dẫn đến thiệt hại cho cá nhân, tổ chức thì cá nhân, tổ chức ấy có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại về mặt dân sự theo quy định của Bộ luật Dân sự”.

Trong trường hợp bức ảnh chụp chung với con gái ruột của NSND Trần Nhượng bị đem ra bôi xấu, xuyên tạc sự thật theo nữ luật sư, Trần Nhượng có thể yêu cầu cơ quan quản lý nhà nước xử phạt vi phạm hành chính đối với đối tượng tung tin. Yêu cầu đối tượng này gỡ bỏ thông tin sai sự thật. Nam nghệ sĩ cũng có quyền đòi bồi thường chi phí liên quan đến khám chữa bệnh, nếu thông tin ấy gây ảnh hưởng xấu đến tình trạng sức khoẻ của ông.

Khi trao đổi với phóng viên Tiền Phong, Trần Nhượng đang ở bệnh viện. Ông trải lòng, ở tuổi 70 ông đang phải đấu tranh với nhiều loại bệnh tật. NSND Trần Nhượng cho rằng, để xoá nạn tung tin sai sự thật về nghệ sĩ cần sự chung tay của khán giả: “Ngoài những chế tài, giải pháp kiên quyết với những trang thông tin câu view, bôi nhọ danh dự nghệ sĩ thì khán giả nên tẩy chay, đừng tiếp tay cho những trang không chính thống, bằng cách vào xem và bình luận”.