Trong thời gian diễn ra Chiến tranh Lạnh, Mỹ đã triển khai một số chương trình tuyệt mật trong đó có dự án các vệ tinh gián điệp quân sự. Trong số đó nổi bật là các vệ tinh gián điệp: KH-7 GAMBIT, KH-8 GAMBIT 3 và KH-9 Hexagon.
Trong số các vệ tinh gián điệp trên nằm trong chương trình tối mật của Mỹ, KH-9 Hexagon là chiếc đầu tiên trong số những vệ tinh gián điệp thế hệ thứ ba của Mỹ. Vệ tinh gián điệp này đã được tên lửa Titan III của Không quân Mỹ đẩy một tàu vũ trụ có kích thước bằng một chiếc xe bus Greyhound vào trong quỹ đạo Trái đất.
KH-9 Hexagon có hình lục giác, còn được biết đến với tên gọi "chim lớn". Vệ tinh gián điệp này đã chụp được những hình ảnh vệ tinh giá trị có độ phân giải cao cho công tác tình báo của chính phủ Mỹ.
Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, KH-9 HEXAGON mang theo các cuộn phim dài khoảng 50 km và khí cụ khoa học về Trái đất năm 1971. Theo dự kiến, một chiếc dù sẽ tự động mở ra khi vệ tinh này rơi đến độ cao lập trình sẵn. Sau đó, Không quân Mỹ triển khai một phi đội máy bay chuyên thu hồi các kiện hàng khi nó ở trên không. Tuy nhiên, mọi chuyện không diễn ra như dự định. Không quân Mỹ đã gặp thất bại trong lần thu hồi những cuộn phim đó. Vì vậy, những cuộn phim chìm xuống độ sâu khoảng 4,8 km dưới đáy biển Bắc Thái Bình Dương.
 |
| Tàu ngầm bí mật Trieste II đã trục vớt những cuộn phim nằm trong vệ tinh KH-9 năm 1972 nhưng không may những dữ liệu hình ảnh bị hỏng trong quá trình đưa lên bờ. |
Sau đó, Mỹ đã triển khai
chiến dịch thu hồi những cuốn phim giá trị chứa các dữ liệu hình ảnh rất quan trọng về những mục tiêu ở phía tây của Liên Xô và Đông Âu trên. Để thực hiện sứ mệnh quan trọng đó, chính quyền Mỹ đã lên phương án tìm kiếm, trục vớt số dữ liệu quan trọng trên hết sức cẩn mật và huy động những nguồn lực, trang thiết bị tốt nhất.
Theo đó, tàu ngầm bí mật Trieste II tham gia nhiệm vụ tìm kiếm, trục vớt những cuốn phim trên ở độ sâu 5.000m dưới đáy biển Bắc Thái Bình Dương. Vào thời điểm ấy, Trieste II là tàu lặn sâu nhất thế giới. Tuy nhiên, do chìm sâu dưới đáy biển, tàu ngầm Trieste II gặp nhiều khó khăn và chưa thể trục vớt được những dữ liệu hình ảnh mà vệ tinh KH-9 HEXAGON mang về Trái đất.
Bên cạnh triển khai tàu ngầm Trieste II cùng hai tàu hỗ trợ tìm kiếm những cuốn phim có giá trị thông tin tình báo cao, Mỹ còn phối hợp với hai tổ chức dân sự là công ty Kodak và Viện Hải dương học Scripps tham gia vào quá trình tìm kiếm những cuộn phim nằm trong vệ tinh KH-9. Để tránh do thám, tình báo của các nước đặc biệt là Liên Xô, chương trình tối mật này của Mỹ được ngụy trang dưới một chương trình thám hiểm mang tên Scripps.
Mãi đến năm 1972, công cuộc tìm kiếm những cuộn phim nằm trong vệ tinh KH-9 có khởi sắc. Tàu ngầm Trieste II lặn xuống độ sâu 4,99 km và phát hiện vật thể hình trụ bị bùn vùi lấp gần một nửa sau khi bật định vị thủy âm. Sau đó, các nhân viên trong tàu ngầm Trieste II đã mất khoảng 30 phút để cố gắng đưa vật thể hình trụ đó lên khỏi mặt nước. Điều không may là trong quá trình trục vớt vật thể này lên thì bất ngờ khoang chứa vỡ đôi khiến cuộn phim bung ra ngoài. Điều này khiến cho mọi dữ liệu hình ảnh bên trong bị phá hỏng do tiếp xúc với nước biển và ánh sáng.
Tâm Anh (theo Thespacereview, US Navy)