Polyp là gì?
"Phần còn lại" của polyp thực sự có nghĩa là dư thừa, đó là phần thực vật thừa trên niêm mạc ở bề mặt bên trong của ruột. Trên thực tế, nó là một "vết sưng thịt" trên bề mặt niêm mạc ruột già.
Nói một cách chính xác, polyp đại trực tràng là những tổn thương nhô cao từ bề mặt niêm mạc ruột đến khoang ruột, đây là bệnh thường gặp, hơn 70% trong số đó là polyp tuyến.
Giới y học từ lâu đã đưa ra kết luận rõ ràng: 80-95% ung thư đại trực tràng (bao gồm ung thư trực tràng và ung thư ruột kết) phát triển từ polyp tuyến của ruột già.
Polyp đường ruột
Nhưng không phải tất cả polyp ruột đều là ung thư.
Chúng ta có thể tạm chia polyp đường ruột thành hai loại: polyp tân sinh và polyp không tân sinh.
Polyp tân sinh chủ yếu chỉ polyp tuyến và polyp, theo lý thuyết, chỉ cần có đủ thời gian, cuối cùng sẽ có một ngày nào đó trở thành ung thư;
Tỷ lệ ung thư của u tuyến ống là <5%;
Tỷ lệ ung thư của u tuyến nhung mao ống là 23%;
Tỷ lệ ung thư của u tuyến nhung mao cao từ 30% đến 70%.
Polyp gia đình thậm chí còn nguy hiểm hơn và tỷ lệ ung thư trước 40 tuổi gần như là 100%.
Polyp không phải ung thư (chủ yếu là polyp viêm, polyp tăng sản, polyp vị thành niên,...) nói chung không trở thành ung thư, nhưng không phải 100% không phải ung thư, nếu những polyp như vậy phát triển lớn hơn và tồn tại lâu hơn, có thể có khả năng trở thành ung thư một polyp tân sinh.
Các đặc điểm của polyp tân sinh là gì?
1. Polyp phát triển nhanh trong thời gian ngắn thường là điềm xấu hơn là tốt, chúng ta nên cảnh giác với khả năng ung thư hóa của chúng, đặc biệt là polyp có đường kính lớn hơn 2 cm nên coi là ác tính ;
2. Polyp mô học thuộc loại adenoma dễ bị ung thư hóa , trong khi polyp thuộc loại viêm ít ác tính hơn;
3. Các polyp nhỏ hơn, có cuống hầu hết là lành tính và ít có khả năng trở thành ung thư nên không cần quá lo lắng hay sợ hãi. Tuy nhiên, polyp có đáy rộng thường khó an toàn và dễ bị ung thư hóa.
4. Một số polyp có khuynh hướng di truyền, chẳng hạn như polyp đại tràng có tính chất gia đình, dễ bị ung thư.
5. Xác suất ung thư của nhiều polyp tăng lên Ví dụ, nếu tỷ lệ ung thư của một polyp là 1%, thì nếu 100 polyp phát triển, tỷ lệ ung thư hóa có thể gần 100 %.
Polyp đường ruột có phải cắt không?
Bản thân polyp không phải là ung thư, nhưng chúng có thể trở thành ung thư, một khi phát hiện ra polyp đường ruột, tốt nhất là nên cắt bỏ chúng càng sớm càng tốt để tránh các bệnh khác hoặc biến đổi thành ung thư.
Với sự phát triển của kỹ thuật y học, người ta đã có thể dùng bẫy để cắt dưới ống nội soi, hoặc điều trị bằng đốt điện, laser rất an toàn, hiệu quả, người bệnh ít đau, không cần phải mổ mở lồng ngực, phẫu thuật nội soi, hoặc thậm chí nhập viện.
Nhưng không phải tất cả polyp đều trở thành ung thư. Polyp đại trực tràng được chia theo tính chất, phổ biến là polyp viêm và polyp tuyến, loại thứ nhất là do tăng sản và viêm nhiễm đường ruột gây ra, hầu như không ác tính.
Polyp tuyến có thể liên quan đến di truyền, kích thích viêm mãn tính, thói quen sinh hoạt, táo bón mãn tính và các yếu tố khác; u tuyến nhung mao có tỷ lệ ung thư cao nhất, cao hơn 10 lần so với u tuyến ống; u tuyến ống có tỷ lệ ung thư thấp nhất. Tỷ lệ ung thư của u tuyến hỗn hợp nằm giữa u tuyến ống và u tuyến nhung mao, và cần chú ý nhiều hơn đến bệnh đa polyp gia đình, tỷ lệ ung thư gần như 100%.
Do đó, thông thường khuyến cáo rằng một khi polyp đường ruột được tìm thấy, chúng nên được cắt bỏ và kiểm tra giải phẫu bệnh.
Polyp đường ruột
Tại sao cắt polyp rồi mà vẫn bị ung thư?
Nhiều bệnh nhân thường đến hỏi: “Tại sao cắt polyp rồi mà vẫn bị ung thư ruột?” Đó là vì dù cắt polyp thì môi trường và yếu tố di truyền cũng không thay đổi nên vẫn có khả năng tái phát.
Do đó, ngay cả sau khi cắt bỏ polyp, cần phải kiểm tra thường xuyên. Đặc biệt những người có số lượng polyp nhiều, polyp lớn, polyp tuyến cần đi khám lại.
Vì vậy, làm thế nào để bạn thường xuyên xem xét nó?
Chi nhánh Tiêu hóa của Hiệp hội Y khoa Trung Quốc khuyến nghị sàng lọc nội soi cho các nhóm có nguy cơ cao mắc ung thư đại trực tràng trong 3 năm. Trên lâm sàng, thời gian tái khám thường được xác định dựa trên kết quả kiểm tra bệnh lý nội soi đại tràng, tình trạng cắt bỏ hoàn toàn, tình trạng sức khỏe, tiền sử gia đình có polyp và tiền sử bệnh lý. Đối với cắt polyp nguy cơ thấp và trung bình, thời gian theo dõi được khuyến nghị trong vòng 1 đến 3 năm.
Nên nội soi lại trong vòng 3 đến 6 tháng trong các trường hợp sau:
- Chuẩn bị ruột chưa tốt ảnh hưởng đến thị trường kiểm tra;
- Những người không hoàn thành cuộc kiểm tra toàn bộ đại tràng lần trước vì nhiều lý do;
- Tổng cộng có hơn 10 polyp đã được loại bỏ cùng một lúc;
- Polyp bản rộng lớn hơn 1cm được cắt bỏ thành từng mảnh;
- Polyp nhung mao lớn hơn 1 cm với chứng loạn sản nghiêm trọng;
- Những người có polyp ung thư cục bộ nhưng không đến lớp dưới niêm mạc hoặc vượt quá lớp dưới niêm mạc không muốn phẫu thuật cắt bỏ thêm.
- Đồng thời, nếu bạn có tiền sử polyp đại tràng hoặc tiền sử gia đình, bạn cũng nên tăng tần suất xem xét.
Có phải ai cũng bị polyp ruột không?
Độ tuổi mắc polyp đường ruột cao là sau 50 tuổi, nhưng nhiều người ở độ tuổi 30 cũng mắc phải chúng, đặc biệt là những người có tiền sử gia đình hoặc bệnh polyp di truyền trong gia đình.
Đôi khi 22 lần nội soi được thực hiện trong một ngày và 10 bệnh nhân được phát hiện có polyp, tỷ lệ mắc polyp vượt quá 45% và đôi khi có thể hơn một nửa trong số đó vào một ngày nào đó!
Theo thống kê, tỷ lệ phát hiện ở độ tuổi 35-49 là 10-30%, ở người trên 50 tuổi tỷ lệ phát hiện có thể lên tới 30-67%.
Nói cách khác, trên 50 tuổi, gần một nửa số người có quả bom hẹn giờ này. Phải mất 5-15 năm để polyp đường ruột tiến triển thành ung thư đường ruột, trung bình khoảng 10 năm.
Sau 55 tuổi là lứa tuổi có tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng cao, vì vậy chúng ta phải cắt bỏ trước khi nó trở thành ung thư. Đó là làm nội soi trước 40 tuổi;
Đối với nhóm nguy cơ cao, có tiền sử gia đình mắc các khối u đường tiêu hóa, béo phì, ít vận động, ăn thịt nướng, béo, nghiện thuốc lá, rượu bia… nên thực hiện lần nội soi đầu tiên khi khoảng 30 tuổi.
Lúc này thường là polyp lành tính, có thể dễ dàng tiêu diệt dưới nội soi.
Theo T. Tân/Bảo Vệ Công Lý