Nguy cơ trẻ ngộ độc kim loại nặng từ thảo dược

Thuốc cam là tên gọi thông thường của một bài thuốc dân gian chứa các loại thảo dược có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, thường được sử dụng cho trẻ nhỏ để trị nóng trong, trị lở loét lưỡi, chống táo bón... và tăng cường sức khỏe cho trẻ.

Các bà mẹ cũng truyền miệng nhau khi sử dụng thuốc cam có thể giúp trẻ chống biếng ăn, tăng cường miễn dịch, ngủ ngon… chính vì mức độ truyền miệng trong dân gian nên thuốc cam được sử dụng rất phổ biến với trẻ.

Một lý do khác khiến các mẹ Việt ưa chuộng sử dụng thuốc cam là rất tiện dụng. Thuốc cam thường được đóng thành các túi nhỏ, dạng bột màu cam hay nâu đỏ, có thể trộn lẫn trong thực phẩm cho trẻ ăn. Mỗi lần sử dụng 1 gói bột nhỏ hoặc 1 phần gói bột theo hướng dẫn của từng nơi là có hiệu quả.

Thông thường các chế phẩm có nguồn gốc thảo dược được bào chế cho bất kỳ đối tượng nào cũng cần tiêu chuẩn hóa để đảm bảo trong thành phần có chứa các hoạt chất có tác dụng điều trị bệnh và loại bỏ các yếu tố gây độc cho cơ thể.

Các độc tố trong thảo dược là kim loại nặng, thuốc bảo vệ thực vật, vi khuẩn và nấm mốc, một số thảo dược chưa tiêu chuẩn hóa còn chứa các chất độc trong chính những cây dược liệu mà khi chế biến chưa có biện pháp để khử hết.

Những tai nạn khiến hàng loạt trẻ nhập viện như vụ việc gần đây trên các báo đưa tin là những trường hợp trẻ bị ngộ độc cấp tính, khi hàm lượng độc tố trong các loại thuốc cam trẻ sử dụng vượt quá ngưỡng xử lý của gan, thận. Kết quả là trẻ bị suy gan, suy thận, phải nhập viện cấp cứu để phục hồi khẩn cấp chức năng gan thận.

Tuy nhiên, một dạng ngộ độc khác, do các loại thuốc thảo dược không chuẩn hóa gây ra thậm chí còn nguy hiểm hơn, đó là ngộ độc trường diễn hay còn gọi là ngộ độc mạn tính. Khi trẻ thường xuyên được phụ huynh cho sử dụng các chế phẩm thảo dược không chuẩn hóa mà trong đó có chứa lượng kim loại nặng, độc tố không đủ gây ngộ độc cấp tính, chúng sẽ được tích lũy trong cơ thể và gây hại dần.

Các bộ phận bị tổn thương và ảnh hưởng nặng nề nhất từ những yếu tố gây độc kể trên là gan, thận, dạ dày, tim mạch, đặc biệt là hệ thần kinh với các bệnh lý như thoái hóa dây thần kinh, thiểu năng trí tuệ. Các biểu hiện dạng ngộ độc này thường không rõ ràng, không phát hiện kịp thời nên gây hại về lâu dài cho trẻ.

Theo đại diện của Pharmalife Research, một hãng chuyên nghiên cứu, phát triển chế phẩm thảo dược chuẩn hóa châu Âu tại Italia, thảo dược chuẩn hóa được sử dụng dưới dạng dịch chiết tiêu chuẩn hóa theo các tiêu chuẩn khắt khe nhưng nhìn chung phải đảm bảo được 2 yếu tố quan trọng nhất:

1) có đủ các dược chất có tác dụng với cơ thể trẻ, 2) không chứa các yếu tố gây độc cho cơ thể như kim loại nặng, thuốc bảo vệ thực vật... Một điều quan trọng nữa với thảo dược chuẩn hóa là phải đảm bảo các sản phẩm sản xuất ở những thời điểm khác nhau đều chứa các hoạt chất giống nhau, đảm bảo tác dụng giống nhau.

Để đảm bảo bé được sử dụng những chế phẩm thảo dược chuẩn hóa có độ an toàn cao, mà vẫn đảm bảo hiệu quả tốt khi sử dụng, các bậc phụ huynh cần lưu ý lựa chọn sản phẩm thảo dược cho bé có đặc điểm:

- Nguồn gốc xuất xứ, nhãn mác rõ ràng.

- Thành phần thảo dược chuẩn hóa theo tiêu chuẩn cao (Châu Âu, Hoa Kỳ, Nhật Bản…).

- Sản xuất trên dây truyền GMP (trong đó cGMP do FDA Hoa Kỳ cấp là tốt nhất).

- Đối với trẻ, sản phẩm cần phải có hương vị dễ chịu, tiện lợi khi sử dụng.

- Sử dụng sản phẩm dưới sự tham khảo ý kiến của chuyên gia.

Tâm lý của phụ huynh muốn con sử dụng những sản phẩm để có hiệu quả trị bệnh nhanh nên đôi khi có những lựa chọn không chính xác và có thể gây ra tình trạng ngộ độc như nói trên.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, chế phẩm thảo dược chuẩn hóa cao cũng có tác dụng nhanh do được đảm bảo các hoạt chất có hoạt tính sinh học và vẫn an toàn khi sử dụng lâu dài nhờ loại bỏ các yếu tố gây hại cho cơ thể khỏi thành phần trong quá trình chế biến.

Như vậy, lựa chọn đúng sản phẩm thảo dược chuẩn hóa cho bé sẽ giúp bé nhanh chóng phục hồi sức khỏe và an toàn, lựa chọn sai những sản phẩm thảo dược chưa chuẩn hóa hoặc chuẩn hóa thấp có thể vô tình gây hại cho con và có thể dẫn tới những trường hợp đáng tiếc như truyền thông đã đưa tin. Mọi phụ huynh có con nhỏ đều cần nâng cao cảnh giác.