Cây hoa hiên còn gọi là rau huyên, huyên thảo, hoang hoa thảo, kim châm thái, vong ưu thảo… tên khoa học Hemerocallis fulva L., thuộc họ Hoa hiên (Hemerocallidaceae), lấy hoa chế thành thực phẩm kim châm và làm rau ăn.
Theo Đông y, hoa hiên có vị ngọt, tính mát, không độc, tác dụng trừ thấp nhiệt, lợi tiểu, tiêu thực, an thai, làm cho người ta quên ưu phiền, uống lâu sẽ tăng tuổi thọ. Có thể dùng hoa hiên chữa bệnh như viêm tai, ho ra máu...
Hoa chứa protein, chất béo, đường khử, vitamin A, C các axit amin như adenin, cholin, arginin... rễ có chứa tasparagin. Các bộ phận dùng làm thuốc của hoa hiên gồm có rễ củ, lá và hoa.
Rễ củ: Thường gọi là huyên thảo căn, thu hái vào mùa thu. Rửa sạch, dùng tươi hoặc phơi khô để bảo quản. Trong rễ có chứa asparagin. Rễ hoa hiên có vị nhạt, tính mát, hơi có độc, tác dụng chống viêm, lợi tiểu, cầm máu, lọc máu. Thường dùng chữa viêm bàng quang, tiểu ít, tiểu dắt, tiểu ra máu, chảy máu cam, viêm gan vàng da, ho ra máu, viêm vú, viêm tuyến mang tai, viêm tai giữa, đau răng. Ngày dùng 5 - 15g tươi, sắc uống, không dùng quá 16g/ngày. Có thể thêm ít đường cho dễ uống. Dùng ngoài, rửa sạch, giã nát để đắp. Các chứng viêm tai nên dùng 15g rễ tươi nấu chín với thịt lợn nạc để ăn trong bữa cơm. Chữa chứng vàng da do uống rượu lâu ngày: Dùng củ rễ hoa hiên 10 - 15g, rửa thật sạch, giã nhuyễn, vắt lấy nước cốt, pha thêm ít nước đường phèn để uống trươc bửa ăn.
Lá: Dùng tươi, thu hái quanh năm. Khi bị chảy máu cam do có hoả táo hoặc nhiệt khí vượng (ngoại trừ các trường hợp ngoại thương hoặc nội tạng có bệnh), lấy 15 - 20g lá tươi, rửa sạch, nấu với 300ml nước, sắc còn 150ml, chia 2 lần uống trong ngày. Nếu không có lá tươi thì mua hoa hiên khô (kim châm - có bán ở các tiệm thực phẩm khô), ngày dùng 10 - 20g, sắc uống.
Hoa: Thu hái khi hoa vừa chớm nở, phơi hoặc sấy nhẹ cho khô. Hoa hiên dùng chữa sốt, viêm đại tràng, lỵ, phù thũng, tiểu tiện khó, sưng vú, chảy máu cam, nôn ra máu, viêm khớp. Ngày dùng 10 - 20g khô hoặc 30 - 50g tươi, sắc uống hoặc ép lấy nước uống. Trong hoa hiên có chứa protein, chất béo, đường khử, vitamin A, C, các axit amin, ademin, cholin, arginin, ngoài ra còn có iodin.
Lương y Hạnh Lâm (Hội Đông y TPHCM)