Hỏi: Tôi thường nghe nói thiếu hoặc thừa iôt gây bướu cổ nhưng mới đây lại nghe nói các loại thực phẩm khác cũng có thể gây bướu cổ. Xin hỏi, điều đó có đúng không? Đó là các loại thực phẩm nào? Cơ chế gây bướu cổ của nó? - Nguyễn Thị Hiền (Đống Đa, Hà Nội).
 |
| Thiếu hoặc dư thừa quá mức iôt trong chế độ ăn không phải là nguyên nhân duy nhất gây ra bệnh bướu cổ địa phương. Ảnh minh họa. |
Theo TS Hoàng Kim Ước, Phó Giám đốc Bệnh viện Nội tiết T.Ư: Thiếu hoặc dư thừa quá mức iôt trong chế độ ăn không phải là nguyên nhân duy nhất gây ra bệnh bướu cổ địa phương. Chất thioglucosid có trong các loại rau họ cải, đặc biệt goitrin (L-5-vinyl-2 - thiooxazolidion) là chất gây bướu cổ có trong tự nhiên.
Một số loại thực phẩm, ngũ cốc như sắn, ngô, măng, khoai tây ngọt, đậu lima có cyanoglucosid cũng là chất gây bướu cổ. Các loại glucosid sau khi được tiêu hóa sẽ khử độc tạo thành thiocyanat hoặc ísothiocyanat. Thiocyanat sẽ ức chế quá trình bắt iôt vào tuyến giáp và với một lượng lớn nó có thể cạnh tranh với iôt trong quá trình hữu cơ hóa. Các polysulfid có thể thấy trong các loại rau thuộc họ cải hay disulfid có trong hành và tỏi.
Các polysulfid còn thấy trong nước ở những vùng đất có nhiều trầm tích, nước sinh hoạt nước thải công nghiệp ở một số vùng. Các polysulfid và disulfid có tác động kháng giáp giống thionamid, tác động vào enzym peroxydase của tuyến giáp làm cản trở quá trình hữu cơ hóa iôt và quá trình ghép cặp các oidotyrosin để tạo thành hormon tuyến giáp trạng. Các flavonoid có trong một số thực phẩm ngũ cốc (lúa, kê, đậu, lạc...). flavonoid gây bướu cổ do ức chế enzym peroxidase của tuyến giáp và enzym khử iôt ở ngoại vi.
T.Nga (ghi)