Bệnh nhân COVID-19 thứ 1465 là trường hợp nặng nhất, đang điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương. Bệnh nhân là nữ, 61 tuổi, quê ở Bà Rịa Vũng Tàu, trở về từ Mỹ ngày 21/12/2020 trên chuyến bay VN415, được cách ly tại tại Hà Nội.
Bệnh nhân có biểu hiện suy giáp, cơ yếu, thường xuyên có cơn rét run, hạ thân nhiệt, bị cơn bão cytokine, suy tim, tắc mạch phổi.
Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương đang cho bệnh nhân dùng an thần, kết hợp thở máy và xem xét sử dụng huyết thanh của người khỏi bệnh.
Sau khi hội chẩn, Hội đồng chuyên môn đề nghị Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương xem xét lọc máu, sử dụng ECMO cho bệnh nhân đồng thời theo dõi các thông số dịch, tăng cường dinh dưỡng tĩnh mạch, theo dõi các chỉ số về tim mạch, nội tiết.
Cơn bão cytokine là một phản ứng miễn dịch quá mức khiến cơ thể giải phóng ồ ạt cytokine làm đa tạng bị tổn thương. Trước đó, bệnh nhân 91 là phi công người Anh cũng bị cơn bão cytokine, phải điều trị suốt hơn 3 tháng.
Hội chứng giải phóng cytokine, còn được gọi là cơn bão cytokine. Đây là hội chứng viêm toàn thân cấp tính, hoặc phản ứng miễn dịch quá mức, đặc trưng bởi sốt và rối loạn chức năng đa cơ quan...Phần lớn dữ liệu nghiên cứu cho thấy cơn bão cytokine xảy ra ở nhiều bệnh nhân mắc COVID-19 nặng có thể là nguyên nhân dẫn đến tử vong.
Virus SARS-CoV-2 gây ra phản ứng cytokine/chemokine quá mức và kéo dài ở một số người bị nhiễm bệnh, được gọi là cơn bão cytokine. Cơn bão cytokine gây ra ARDS hoặc rối loạn chức năng đa cơ quan, dẫn đến tử vong. Kiểm soát kịp thời cơn bão cytokine ở giai đoạn đầu thông qua các biện pháp như điều hòa miễn dịch và đối kháng cytokine, cũng như giảm thâm nhiễm các tế bào viêm ở phổi, là chìa khóa để cải thiện tỷ lệ thành công điều trị và giảm tỷ lệ tử vong của bệnh nhân mắc COVID-19.
 |
| Cơn bão cytokine xảy ra ở nhiều bệnh nhân COVID-19 nặng có thể là nguyên nhân dẫn đến tử vong. Ảnh: Internet. |
Cơn bão cytokine được biết là xảy ra trong các bệnh tự miễn như viêm khớp vị thành niên, một số loại điều trị ung thư và có thể được kích hoạt bởi nhiễm trùng, như cúm. Một nghiên cứu trên những bệnh nhân tử vong vì cúm H1N1, cho thấy 81% có dấu hiệu của cơn bão cytokine.
Mời độc giả theo dõi video "Bác sĩ giải cứu bệnh nhân Covid-19 cố nhảy lầu". Nguồn: THDT.
TS. Mukesh Kumar, nhà virus học và miễn dịch học, Đại học bang Georgia ở Atlanta, đã nghiên cứu cách cơ thể phản ứng với nhiễm trùng. Ông cho hay, khi lây nhiễm vào tế bào, virus tự sao chép rất nhanh. Khi đó, các tế bào bắt đầu gửi tín hiệu SOS. Tế bào nào cảm nhận sự khác lạ sẽ có phản ứng tức thời là tự giết mình (một cơ chế bảo vệ để nó không lây lan sang các tế bào khác). Một số loại cytokine kích hoạt tế bào chết. Khi cơ thể có nhiều tế bào làm điều này cùng một lúc, rất nhiều mô có thể chết. Trong COVID-19, mô đó chủ yếu nằm trong phổi. Khi các mô bị phá vỡ, các túi khí nhỏ bé bị rò rỉ và chứa đầy chất lỏng, gây viêm phổi và làm thiếu oxy máu. Khi phổi bị tổn thương nặng sẽ dẫn đến hội chứng suy hô hấp. Sau đó các cơ quan khác bắt đầu bị ảnh hưởng.
TS. Kumar thấy rằng, lượng cytokine được sản xuất bởi các tế bào để đáp ứng với nhiễm SARS-CoV-2 cao hơn khoảng 50 lần so với khi đáp ứng với nhiễm virus Zika hoặc West Nile.
Trước sự nguy hiểm của hội chứng này, các bác sĩ trên thế giới phải thử nghiệm nhiều phương pháp để làm dịu phản ứng của hệ miễn dịch, cứu sống bệnh nhân COVID-19.
Báo cáo về ca bệnh mắc hội chứng cytokine cũng được đăng tải trên tạp chí y khoa Annals of Oncology, với đóng góp nghiên cứu của các nhà khoa học Italy và Trung Quốc. Tất cả đều đồng ý rằng tocilizumab có thể là phương thuốc hiệu quả để điều trị COVID-19 ở một số trường hợp cụ thể.
Bên cạnh nghiên cứu phương pháp điều trị, các nhà khoa học cũng cố gắng tìm hiểu lý do hệ thống miễn dịch của một số bệnh nhân gặp phải tình trạng nguy hiểm trên. Tuy nhiên, nhiều bác sĩ chưa quen thuộc với khái niệm này và không rõ cách thức điều trị.
Chế ngự cơn bão cytokine không phải là một việc làm mới mẻ. Trong hai thập kỷ qua, giới chuyên gia đã nắm bắt về chẩn đoán và điều trị các hội chứng bão cytokine. Tuy nhiên, đối với cuộc chiến chống COVID-19, các chuyên gia y tế phải luôn cảnh giác đối với cơn bão cytokine và có sự chuẩn bị để xác định và điều trị phù hợp là rất quan trọng.
Thảo Nguyên