Bí quyết dạy con tự giác, lễ phép như trẻ em Nhật Bản

“Chúng tôi đã nghỉ trưa trong quán ăn tại một thị trấn nhỏ ở Nhật vào những ngày tháng 3 vừa qua. Trong khi tôi tìm mọi cách vừa nịnh nọt vừa đe dọa đứa con 6 tuổi của mình ăn cơm, thì ở bàn bên cạnh, 1 bé gái 2 tuổi người Nhật đang tự mình xúc cơm ăn.

Và cũng trong khi 3 đứa trẻ nước ngoài khác đang cãi nhau ỏm tỏi rồi phụng phịu giận dỗi thì những trẻ em người Nhật khác lại rất bình tĩnh và ngồi yên tại chỗ của chúng, không phim hoạt hình, không gây lộn hay bất kỳ điều phiền phức nào.

5 ngày ở Tokyo, tôi không chứng kiến bất kỳ đứa trẻ nào tranh cãi ở chốn đông người. Trên thực tế, tất cả những gì tôi nhìn thấy là những đứa bé hoàn hảo về hình ảnh, ngoan ngoãn và luôn xin phép khi muốn làm gì.

Vì vậy, tôi rất muốn biết tại sao trẻ em Nhật Bản lại có những hành vi, cư xử tuyệt vời đến vậy, ít nhất là ở nơi công cộng? Câu trả lời có lẽ nên bắt đầu từ cách dạy con của người Nhật.

Trong văn hoá Nhật Bản, một "xã hội thanh lịch" không phải chỉ là khẩu hiệu. Phong thái lịch sự, theo văn hóa người Nhật, là rất cần thiết để trở thành một con người.

Người Nhật Bản có câu: "Đưa vào cơ thể một đứa trẻ nghệ thuật sống và cách cư xử tốt, để tạo ra một người trưởng thành". Sự phát triển của một con người sẽ không được coi là thành công nếu không rèn luyện được những hành vi ứng xử tốt đẹp.

Các bậc phụ huynh và các trường mầm non tại đất nước này luôn coi trọng việc nuôi dạy trẻ em ngay từ khi mới biết đi. Sự tôn trọng những không gian công cộng là một phần để rèn giũa chúng thành những người có phép tắc.

Ở trường mầm non, phép xã giao là một nội dung quan trọng trong việc dạy dỗ, đào tạo trẻ nhỏ. Giáo dục, cả ở trường học và ở nhà, đều nhất quán và có tính chất liên tục.

Điều này làm tôi nhớ đến khoảng thời gian con tôi 10 tháng tuổi, khi được tham gia một chương trình đào tạo của Nhật Bản.

Bất cứ khi nào đứa bé trở nên bất hợp tác, giáo viên sẽ yêu cầu người chăm sóc bước tới và cố gắng làm dịu chúng. Nếu điều đó không hiệu quả, họ sẽ đề nghị người đó đi ra ngoài và chỉ trở lại khi đứa trẻ đã sẵn sàng. Điều này là để không làm ảnh hưởng đến cả lớp.

Ở Nhật, có một câu nói cổ xưa rằng: "Phải mất cả một ngôi làng để nuôi dạy một đứa trẻ". Điều đó có thể hiểu nôm na là phải có sự chấp nhận một số giá trị nhất định ở cấp độ toàn xã hội, nếu muốn những đứa trẻ lớn lên trở thành con người lịch thiệp.

Trên 1 chuyến tàu gần đây, tôi đã nghe được câu chuyện: "Người Nhật Bản chúng tôi không thích mọi người nói chuyện điện thoại khi đang trong ga tàu điện ngầm. Như vậy thật bất lịch sự với người khác". Người phụ nữ Mỹ ngạc nhiên hỏi tại sao, thì được trả lời rằng Tokyo là một trong những thành phố có mật độ dân cư đông nhất thế giới. Vì vậy, đây là 1 trong những cách để đảm bảo sự yên bình ở nơi công cộng."