Vị thuốc quý của người Mông ở “sống khủng long” Tà Xùa

Những đồi chè trên đỉnh mây ở Tà Xùa.

Đi qua chừng 5-6 tầng mây như vậy thì lên đến đỉnh trời Tà Xùa. Cũng bởi thời tiết quanh năm mây phủ mà Tà Xùa được biết đến là một điểm săn mây thú vị không thể thiếu trên bản đồ phượt của giới trẻ.

Nhưng Tà Xùa không chỉ có mây mà một thứ đặc sản khác hấp dẫn bao người ấy chính là những gốc chè cổ thụ có tuổi đời hàng trăm năm. Mùa A Khư (SN 1982), người Mông bản địa và cũng là một cán bộ Tư pháp – Hộ tịch ở xã Tà Xùa kể với chúng tôi rằng, bố anh năm nay đã 94 tuổi, còn minh mẫn, thường nói với con cháu rằng, từ ngày cụ còn bé tí, cây chè đã cao quá đầu người. Nhiều gốc chè xù xì, mốc trắng, to đến vài người ôm.

Bố của cụ (tức là ông nội của A Khư – PV) cũng từng không nhớ nổi cây chè có từ bao giờ vì lớn lên đã thấy cây chè “sừng sững” như một biểu tượng của quê hương mình. Cũng vì cây chè mà người Mông gắn bó và ở lại với mảnh đất này.

“Nếu căn cứ vào những gì mà ông nội và bố tôi truyền lại, tôi nghĩ cây chè ở nơi đây không dưới 300 năm tuổi. Nó không chỉ giúp nâng cao đời sống mà còn là biểu tượng cho sự sống lâu bền của người Mông, đặc biệt, cây chè còn có thể chữa nhiều bệnh”, A Khư nói.

A Khư thường mang nước, chè lên đỉnh núi và "thưởng trà" một cách ung dung, tự tại.

Theo như lời kể của A Khư, bố mẹ, ông bà A Khư gìn giữ cây chè như báu vật. Mỗi năm có 3 vụ hái chè, một vụ thu hoạch kéo dài chừng nửa tháng. Chưa có nhà khoa học nào về đây xác định chính xác tuổi của chè, nhưng từ ông nội, đến bố đẻ và đến A Khư, con A Khư bây giờ, lớn lên đã thấy cây chè.

“Bố tôi kể rằng, khi còn sống, ông nội tôi cũng không biết cây chè có từ bao giờ. Rồi ông nội tôi già đi, bố tôi cũng dần già đi nhưng cây chè thì chỉ mốc trắng gốc và xù xì hơn chứ không thôi xanh tốt. Người dân gọi là cây chè cổ thụ, chè tiên cảnh”, A Khư hào hứng nói.

Bây giờ, người dưới xuôi lên Tà Xùa ngày một đông, nhất là dịp cuối tuần. Từ khoảng tháng Chín năm trước đến cuối tháng Ba năm sau, họ lên đây để “săn mây” hoặc đơn giản rời phố thị đến vùng đất không khói bụi để làm mới bản thân mình. Mỗi lần có khách lên, A Khư không ngại dẫn khách lên đồi chè nhà mình.

Theo lời A Khư, ở Tà Xùa hiện tại còn khoảng 400-500 gốc chè cổ thụ, tập trung ở 2 bản Mống Vàng và bản Bẹ. Riêng gia đình A Khư sở hữu khoảng 80 gốc, trong đó có nhiều cây cổ thụ. A Khư tự hào về cây chè quê mình đến mức, cặm cụi mở một con đường nhỏ từ 5 năm trước xuyên qua núi, đưa khách “đăng sơn thưởng trà” mà không thu bất cứ khoản phí nào. Con đường sắp hoàn thành và theo A Khư thì đây là một trong những điểm ngắm mây đẹp nhất ở Tà Xùa.

“Trên ngọn núi cao chót vót, gió lộng, mây trời vần vũ, núi hoang vu, mỗi lúc bình minh hay hoàng hôn xuống, mặt trời thu nguồn ánh sáng, như sà sát vào mặt người. Trong khung cảnh núi rừng hùng vĩ ấy, một ấm chè nóng, thơm do tự tay vợ mình sao, có công sức của mình đã hái... cảm giác ấy rất tuyệt vời. Tôi yêu cái khoáng đạt ở quê mình, không bon chen, đố kỵ, người Mông nơi đây sống hòa thuận và đùm bọc lẫn nhau”, A Khư chia sẻ.

Những ấm chè nóng hổi, hương vị thanh, ngọt đặc trưng không đâu có được.