Đề xuất quy hoạch nuôi chim yến đảo Germani

Chúng tôi đề xuất các vùng nuôi chim yến đảo tập trung các tỉnh  Quảng Bình, Quảng Ngãi, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Côn Đảo - Bà Rịa Vũng Tàu.

Là tỉnh có số lượng quần thể chim yến đảo lớn nhất nước với khoảng 200 đảo lớn, nhỏ ven bờ, có nhiều hang động có cấu trúc phù hợp để chim yến sinh sống. Điều kiện tự nhiên của tỉnh Khánh Hòa có nhiều thuận lợi cho việc phát triển nghành nghề nuôi chim yến.

Trên cơ sở thành công trong việc quản lý, khai thác, bảo vệ và phát triển quần thể chim yến hàng tại các hang đảo yến trên địa bàn các huyện Vạn Ninh, Cam Lâm, Thị xã Ninh Hòa, Thành phố Nha Trang, Cam Ranh. Cùng với việc ứng dụng các thành tựu trong nghiên cứu khoa học chuyên ngành về chim yến, các bí quyết kỹ thuật về nhân đàn, di đàn, Công ty Yến sào Khánh Hòa phối hợp với các đơn vị tư vấn lĩnh vực địa chính, chuyên ngành nuôi chim yến, Bộ đội biên phòng, Chi cục quản lý đất đai, Chi cục biển và hải đảo, các địa phương tiến hành khảo sát các hang đảo từ Bắc Vạn Ninh đến Nam Cam Ranh. Xác định tọa độ, tên địa danh các đảo thuộc địa phương, thực hiện nghiên cứu cấu trúc lồng hang, xác định các hang đảo có khả năng phát triển quần thể chim yến.

Công ty đã thực hiện đề án quy hoạch phát triển và quản lý các hang, đảo trên vùng biển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2020. Đề án đã được UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành kèm theo Quyết định số 164/ QĐ-UBND ngày 20/1/2014. Hiện tại, Công ty Yến sào Khánh Hòa đang quản lý khai thác 32 đảo yến với 169 hang, theo đề án công ty quy hoạch phát triển thêm 63 đảo và hang yến mới có tiềm năng.

Có số lượng quần thể chim yến đảo lớn đứng thứ hai trên toàn quốc. Có trên 125 km bờ biển, 15 hòn đảo lớn nhỏ, môi trường sinh thái đa dạng với các hệ sinh thái đồi núi, đồng bằng, ven biển, cùng hệ thống sông ngòi dày đặc là môi trường sống thích hợp và là nguồn cung cấp thức ăn đa dạng cho chim yến. Do nằm trong vùng có điều kiện khí hậu thuận lợi, trên các đảo có nhiều hang động rộng lớn, thông thoáng nên từ lâu Cù Lao Chàm là nơi sinh sống với số lượng quần thể nhiều.

Hiện nay, ở Quảng Nam chim yến đảo đang sinh sống tại các hang: hang Khô, Tò Vò, Cả, Trăn, Bắc Cầu, Kì Trâu, Xanh Rêu, Cạn, Ông, Trống Quỷ thuộc 5 hòn đảo của quần đảo Cù Lao Chàm. Vì vậy cần quy hoạch các hang yến trên nhằm bảo tồn và phát triển bền vững quần thể chim yến cũng như nhân rộng phát triển thêm các hang đảo yến mới ở vùng lân cận. Ngoài ra cần thực hiện khảo sát chi tiết các hang đảo khác có cấu trúc và điều kiện phù hợp để thực hiện các giải pháp kỹ thuật phát triển hang đảo mới, giải pháp nhân đàn di đàn, phát triển nhanh quần thể chim yến đảo địa phương.

Có bờ biển dài 134 km với 33 đảo lớn nhỏ, là địa phương có quần thể chim yến đảo đứng thứ ba toàn quốc.

Hiện nay, quần thể chim yến đảo ở Bình Định tập trung số lượng lớn ở các hang đảo thuộc bán đảo Phương Mai như: hang Cả, Đôi Trong, Đôi Ngoài, Rừng Cao, Dơi, Ba Nghé, Cạn, Hẹp, Hầm Xe, Phanh, Hích, Sức Khỏe, Nghìm, Khô, Cân, Cỏ, Luông, Vân.

Vì vậy cần quy hoạch các hang yến trên nhằm bảo tồn và phát triển bền vững quần thể chim yến của Đình Định và để nhân rộng phát triển thêm các hang đảo yến mới ở vùng lân cận như Phú Yên, Quảng Ngãi.

Côn Đảo gồm có 16 hòn đảo lớn, nhỏ với diện tích 76 km2, trong đó đảo lớn nhất là Côn Sơn, diện tích 51 km2. Hiện nay, tại Côn Đảo có 11 hang yến, trong đó 1 hang tại Hòn Bông Lan, 2 hang tại Hòn Thỏ, 1 hang tại Hòn Cau, 3 hang tại Hòn Tre Nhỏ, 3 hang thuộc Vịnh Đầm Tre và 1 hang Mũi Việt Minh. Điều kiện tự nhiện rất tốt để phát triển nguồn tài nguyên yến sào tại Côn Đảo. Từ năm 2009, Công ty Yến sào Khánh Hòa và Ban Quản lý Vườn quốc gia Côn Đảo đang phối hợp thực hiện Đề án hợp tác phục hồi và phát triển quần thể chim yến hàng tại Vườn Quốc gia Côn Đảo. Các hang yến trên đã được quy hoạch để phát triển quần thể chim yến tại địa phương tạo tiền đề để phát triển ổn định và bền vững. Năm 2011, phát triển hang yến mới Hang Bảy Cạnh.

Đến nay, quần thể chim yến phát triển ổn định và thu hoạch sản lượng 2 kỳ/năm.

Có bờ biển dài 116 km, có thể quy hoạch nuôi chim yến đảo ở tỉnh này bởi điều kiện tự nhiên phù hợp cho sự phát triển của chim yến, bằng chứng là ở Hòn Nồm đã có chim yến sinh sống. Hiện nay, Công ty Yến sào Khánh Hòa đang phối hợp với UBND xã Quảng Đông, huyện Quảng Trạch thực hiện phục hồi và phát triển hang đảo yến mới tại địa phương, thực hiện quy hoạch và phát triển các hang đảo yến như: hang Hòn Nồm, hang Tổ, Hang Trươi, Hang Hòn Cỏ.

Điều kiện khí hậu lý tưởng với nhiệt độ độ ẩm thuận lợi môi trường sinh sống cho chim yến. Đồng thời, vùng kiếm ăn và di chuyển của chim yến có bán kính lớn hơn 100 km nên là điều kiện thuận lợi cho Phú Yên phát triển quần thể chim yến đảo trong khu vực trọng điểm Khánh Hòa - Phú Yên - Bình Định. Đa số các hang, ngách, nẻ trên địa bàn tỉnh Phú Yên là hang ẩm ướt, có nhiều dơi làm tổ và một số hang đang có chim yến cỏ làm tổ. Một số hang ghi nhận ban đầu từng có chim yến hàng làm tổ.

Đặc điểm, cấu trúc và diện tích các hang đảo trên địa bàn tỉnh Phú Yên có nhiều điểm tương đồng với các hang đảo đã bảo tồn, khôi phục và phát triển thành công ở Khánh Hòa. Vì vậy, nhiều hang có tiềm năng khôi phục quần thể chim yến đảo và một số hang cần cải tạo một số yếu tố cần thiết để đảm bảo điều kiện tối ưu.

Từ năm 2010, Công ty Yến sào Khánh Hòa phối hợp với sở Khoa học và Công nghệ Phú Yên thực hiện dự án phục hồi, phát triển, quản lý và bảo vệ quần thể chim yến hàng tại các hang đảo vùng ven biển tỉnh Phú Yên. Các hang đảo này có cấu trúc phù hợp đã được quy hoạch để phát triển hang đảo yến mới. Hiện nay đang thực hiện chương trình dưỡng chim phát triển quần thể chim yến, 1 kỳ/năm.

Với nhiều đầm vịnh, hệ sinh thái đa dạng, phong phú, khí hậu nhiệt đới gió mùa điển hình là điều kiện tự nhiên thuận lợi cho việc phát triển nghề nuôi chim yến đảo.

Năm 2010, Công ty Yến sào Khánh Hòa phối hợp với Vườn Quốc gia Núi Chúa Ninh Thuận thực hiện đề án Hợp tác, hỗ trợ bảo tồn và phát triển quần thể chim yến hàng. Qua khảo sát các hang đảo ở đây, đặc điểm hang nhìn chung đều ẩm ướt, có nhiều dơi, hướng hang chủ yếu là hướng Đông và Đông Bắc, chiều dài các hang trên 5m, đặc biệt một số hang có chiều dài từ 15-25 m, chiều cao trên 5m, bề rộng hầu hết từ 2- 4m, một số hang rộng từ 5-8m. Đặc điểm, cấu trúc và diện tích các hang đảo đã phát hiện trên địa bàn Vườn Quốc gia Núi Chúa Ninh Thuận có nhiều điểm tương đồng với các hang đảo đã bảo tồn, khôi phục và phát triển thành công chim yến hàng ở Khánh Hòa.

Công ty Yến sào Khánh Hòa đã xác định được 9 hang nằm dọc vách núi ven biển trải dài từ bãi Thùng đến mũi Yến (bãi Thùng 3 hang, Đá Vách 4 hang, mũi Yến 2 hang) có tiềm năng phát triển hang đảo yến mới và đã được quy hoạch phát triển. Hiện nay, đang thực hiện thu hoạch 1 kỳ/năm.

Với chiều dài bờ biển 144 Km, qua khảo sát đa số các hang đảo nằm tập trung dọc bờ biển xã Phổ Thạnh. Đặc điểm, cấu trúc, diện tích hang tương đồng với các hang đảo mà Công ty Yến sào Khánh Hòa thực hiện thành công kỹ thuật di đàn và phát triển quần thể chim yến trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa. Công ty Yến sào Khánh Hòa đang phối hợp với UBND xã Phổ Thạnh, huyện Đức Phổ thực hiện phát triển hang đảo yến mới tại địa phương. Hiện nay, thực hiện chế độ dưỡng chim phát triển quần thể chim yến.

Ngoài ra, qua điều tra khảo sát chuyên ngành thì còn nhiều địa phương hiện nay chưa có hang yến đảo nhưng có điều kiện phù hợp như: Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Bình Thuận, Đồng Nai, Phú Quốc – Kiên Giang, Cà Mau. Đề nghị cần quy hoạch các hang đảo vùng ven biển của các tỉnh này để phát triển nghề nuôi chim yến đảo trong tương lai.