Diện mạo mới của tuyển Bồ Đào Nha

Sau 9 năm và 109 trận, Bồ Đào Nha của HLV Fernando Santos sở hữu hai danh hiệu EURO 2016 và UEFA Nations League 2019. Tuy nhiên, việc bị loại ngay tứ kết World Cup 2022 trước Morocco khiến HLV Santos phải rời ghế. Sự có mặt của Martinez, HLV từng có nhiều năm dẫn dắt tuyển Bỉ, được kỳ vọng sẽ giúp tuyển Bồ Đào Nha lấy lại vị thế ở châu Âu.

Khi HLV Santos được bổ nhiệm dẫn dắt Bồ Đào Nha vào tháng 9/2014, ông giúp đội tuyển nước này xây dựng sự ổn định sau những ngày tháng chìm trong thất vọng. Bồ Đào Nha bị loại khỏi World Cup 2014 ngay từ vòng bảng. Ba tháng sau, trong trận đấu đầu tiên tại vòng loại EURO 2016, đội tiếp tục nhận thất bại xấu hổ 0-1 trước đội xếp hạng 70 thế giới lúc đó, Albania. Dàn sao Bồ Đào Nha bị CĐV nhà la ó trên sân Aveiro. Vài ngày sau đó, HLV Paulo Bento bị sa thải.

Kể từ cột mốc đó, Bồ Đào Nha trở thành tập thể chơi thực dụng và khó bị đánh bại tại EURO 2016, giải đấu lớn đầu tiên của ông Santos với cương vị HLV trưởng ĐTQG. Santos làm được điều mà nhiều HLV danh tiếng ở Bồ Đào Nha không thể là đem về những chức vô địch (EURO, Nations League).

Không còn là một tập thể rời rạc, thiếu bản sắc, Bồ Đào Nha tham dự các giải đấu với tư cách là ứng viên vô địch. Dù thất bại tại World Cup 2022, di sản của HLV Santos để lại ở Bồ Đào Nha vẫn rất lớn.

Sự khác biệt giữa tuyển Bồ Đào Nha của Santos và tuyển Bỉ của Martinez nằm ở cách triển khai thế trận. Bỉ thích chơi kiểm soát, chú trọng xây dựng lối chơi từ tuyến dưới với hàng thủ 3 trung vệ. Bóng được triển khai đa dạng ở trung lộ hoặc sang hai cánh. Có thời điểm, Bỉ kiểm soát bóng hơn 75% trong một trận đấu (81% trước Estonia và 76% trước Xứ Wales).

Trong khi đó, Bồ Đào Nha thực hiện ít đường chuyền và luân chuyển bóng nhanh hơn. "Brazil châu Âu" đề cao tốc độ và khả năng tấn công biên từ những ngôi sao chạy cánh, làm tiền đề để tiếp cận khung thành đối thủ.

Hệ thống 3 trung vệ có thể là sự cách tân đáng chú ý nhất của HLV Martinez tại tuyển Bồ Đào Nha. Trong 79 trận cầm quân ở tuyển Bỉ, cựu HLV Everton dùng sơ đồ 3 trung vệ đến 75 trận. Trong đợt tập trung mới nhất, HLV Martinez triệu tập đến 10 hậu vệ, 6 người trong số đó là trung vệ. Pepe, Danilo Pereira và Ruben Dias là những sự lựa chọn hàng đầu cho 3 vị trí ở hàng thủ.

Ở hai cánh, Joao Cancelo, Nuno Mendes và Raphael Guerreiro sẽ cạnh tranh cho suất đá chính. Trong số này, Cancelo được đánh giá cao nhất. Hậu vệ 28 tuổi có 4 kiến tạo và ghi 1 bàn sau 9 trận chơi cho Bayern Munich kể từ tháng 1. Mức xA (kiến tạo kỳ vọng) của anh tại "Hùm xám" là 0,28, kém mỗi Thomas Muller (0,36) và Kingsley Coman (0,46).

Vẫn có những lo ngại về năng lực của HLV Martinez. Bất chấp việc tuyển Bỉ có thời gian dài đứng số một trên bảng xếp hạng FIFA, "Quỷ đỏ" chưa một lần đá chung kết trong 6 năm qua. Thành tích tốt nhất của đội tuyển này là vị trí thứ 3 chung cuộc ở World Cup 2018.

Việc triệu tập CR7 cho thấy HLV Martinez vẫn cần kinh nghiệm và tài săn bàn của siêu sao 38 tuổi này. Đó là lý do HLV Martinez phải bay sang Riyadh (Saudi Arabia) hồi tháng 1 và trò chuyện về tương lai của CR7 ở ĐTQG. Câu hỏi được đặt ra: HLV Martinez sẽ sử dụng Ronaldo như thế nào?

Siêu sao 38 tuổi này nhanh chóng thể hiện tài năng ở Saudi Pro League trong màu áo Al Nassr. Anh ghi 9 bàn sau 8 trận gần nhất cho CLB mới, qua đó nhanh chóng gia nhập cuộc đua Vua phá lưới của giải. Nhưng Saudi Pro League chỉ xếp thứ 27 trong số các giải đấu hàng đầu thế giới, theo Opta. Những áp lực mà CR7 gặp phải thấp hơn nhiều so với thời gian anh chơi ở châu Âu.

Do đó, cuộc cạnh tranh trên hàng công của Bồ Đào Nha rất khốc liệt. Ronaldo bị Goncalo Ramos, người ghi 19 bàn sau 31 trận cho Benfica mùa này và giữ ngôi Vua phá lưới giải VĐQG Bồ Đào Nha, đe dọa suất đá chính. Trong khi đó, Rafael Leao, Joao Felix và Diogo Jota cũng là những sự lựa chọn trẻ trung và chất lượng khác.

HLV Martinez có lý do để xếp Ronaldo đá chính nếu anh duy trì hiệu suất ghi bàn tại Al Nassr. Nhưng trong trường hợp mất phong độ, CR7 có thể phải chịu cảnh ngồi dự bị như tại World Cup 2022.

Bồ Đào Nha khởi động chiến dịch vòng loại EURO 2024 hôm 24/3 bằng trận đấu với Liechtenstein, sau đó gặp Luxembourg vào ngày 27/3. Trước những đối thủ yếu hơn, Bồ Đào Nha của HLV Martinez có cơ hội để thử nghiệm đội hình và trình làng một tập thể giàu khao khát hơn.