Diễn đàn Tổng Biên tập: Bắt tay thực hiện hiệu quả truyền thông chính sách

Chiều 29/9, tại TP Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh) trong khuôn khổ Gala báo chí lần thứ 5 năm 2023, Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức Diễn đàn Tổng Biên tập với chủ đề “Truyền thông chính sách- Góc nhìn từ các cơ quan báo chí”.

Tham dự Diễn đàn có các ông: Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam; Trần Thanh Lâm, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Nguyễn Thanh Lâm, Thứ trưởng Bộ Thông tin & Truyền thông; Trương Quốc Huy, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Hà Nam; Cao Tường Huy, Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh. Ngoài ra còn có sự tham gia của lãnh đạo các cơ quan báo chí, các cơ quan quản lý báo chí các địa phương.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, ông Nguyễn Đức Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam cho biết, mỗi năm một lần, trong khuôn khổ Gala Báo chí, Báo Nhà báo & Công luận tổ chức Diễn đàn Tổng Biên tập với mong muốn là nơi để lãnh đạo các cơ quan quản lý báo chí, lãnh đạo cơ quan báo chí có cơ hội gặp gỡ, trao đổi, chia sẻ về những vấn đề cũng như những áp lực, thách thức mà các toà soạn đang và sẽ phải đối mặt trong dòng chảy biến động không ngừng của đời sống báo chí, truyền thông, từ đó cùng nhau kiến nghị, đề xuất những giải pháp tháo gỡ.

Theo ông Nguyễn Đức Lợi, cho tới nay, công tác truyền thông chính sách vẫn còn nhiều bất cập. Nhiều địa phương, bộ, ban ngành vẫn còn xem nhẹ công tác truyền thông chính sách; thiếu kế hoạch, thiếu chủ động, thiếu chuyên nghiệp trong cung cấp thông tin.

“Hệ quả là thời gian qua đã để xảy ra những không ít sự cố, khủng hoảng truyền thông trên một số lĩnh vực, làm ảnh hưởng đến việc thực hiện các chủ trương, đường lối, chính sách pháp luật của Nhà nước. Báo chí chính thống dù được xem là lực lượng chủ công, là cánh tay nối dài trong việc hỗ trợ truyền thông chủ trương chính sách, đưa thông tin từ Đảng, Nhà nước và những cơ quan bộ ngành, các địa phương đến với người dân, lắng nghe tiếng nói của người dân, từ đó tác động ngược trở lại với những người làm chính sách, nhưng vẫn đang đứng trước nhiều thách thức, khó khăn lớn về cơ chế, nguồn lực để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ của mình", ông Lợi nói.

Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam mong muốn Diễn đàn sẽ được đón nhận những ý kiến chia sẻ, trao đổi thẳng thắn, những đề xuất, giải pháp giàu tâm huyết để công tác truyền thông chính sách ngày càng hiệu quả”.

Chào mừng các đại biểu về tham dự Diễn đàn Tổng Biên tập năm 2023, ông Cao Tường Huy, Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh nhấn mạnh, chưa bao giờ Quảng Ninh có cơ hội đồng tổ chức một diễn đàn báo chí lớn với sự có mặt của gần 120 lãnh đạo các cơ quan báo chí truyền thông, các sở ban ngành như Diễn đàn Tổng Biên tập ngày hôm nay.

Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh mong muốn, các ý kiến tham luận, chia sẻ, kinh nghiệm của các đại biểu tại Diễn đàn sẽ là nguồn tư liệu quan trọng để Quảng Ninh tiếp tục có nhiều giải pháp cụ thể để thực hiện có hiệu quả hơn nữa trong công tác truyền thông chính sách, góp phần phát triển kinh tế - xã hội.

Ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam gợi mở 4 nhóm vấn đề, trong đó nhấn mạnh về thực tế việc thực hiện truyền thông chính sách trong thời gian qua, những bước tiến và những mặt hạn chế còn tồn tại.

Đồng thời, đặt ra câu hỏi tại sao trong bối cảnh hiện nay, cần phải coi trọng và nâng cao hơn nữa hiệu quả của truyền thông chính sách; vai trò, sự cần thiết của báo chí trong việc tham gia hoàn thiện chính sách là gì?.

Nêu ý kiến thảo luận, ông Lưu Đình Phúc - Cục trưởng Cục Báo chí, cho biết, chúng ta có cả một hệ thống truyền thông lớn với số lượng 800- 900 cơ quan báo chí trên cả nước, thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Tuy nhiên, cơ quan làm truyền thông chính sách chỉ chiếm khoảng 0,56%.

Dưới góc độ cơ quan quản lý báo chí, ông Phúc cho biết đã có nghiên cứu, học tập kinh nghiệm tại nhiều nước như Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore Thụy Điển… Ví dụ như tại Hàn Quốc, nhà nước đặt hàng để làm truyền thông chính sách và yêu cầu đơn vị thực hiện đảm bảo các điều kiện, tiêu chuẩn mới được tham gia vào thực hiện. Đặc biệt trước khi làm truyền thông chính sách thì phải có khảo sát đánh giá nhu cầu của công chúng rồi mới thực hiện chứ không ban hành một chính sách như kiểu “ném đá ao bèo”.

“Tại Việt Nam, về cơ bản chúng ta đã làm rất tốt theo chỉ đạo, định hướng của Đảng, quản lý của Nhà nước. Thế nhưng đâu đó vẫn có những câu chuyện, những chính sách của địa phương khi đưa ra chưa có sự khảo sát đánh giá kỹ lưỡng dẫn đến thông tin được lan truyền trên mạng xã hội trái ngược với thông tin chính thống. Nguyên nhân do người dân chưa được tiếp cận thông tin, thiếu thông tin dẫn đến có những ý kiến, bình luận ở một góc độ khác", ông Phúc nói.

Phó Tổng giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) Phạm Mạnh Hùng cho rằng, Diễn đàn truyền thông chính sách là một cơ hội để nói về chính sách truyền thông. Đây cũng là dịp để các cơ quan báo chí cần thay đổi nhận thức của các cơ quan chức năng.

Theo ông Hùng, báo chí và truyền thông phải có những hành động để giúp cải thiện về mặt chính sách vĩ mô để cho báo chí có những điều kiện tốt hơn trong hoạt động tác nghiệp, để làm sao báo chí sẽ "sống được” và “dễ thở hơn”. Phó Giám đốc VOV đánh giá, mô hình báo chí của Việt Nam là đặc thù, không thể học được một số nước khác, bởi vậy cần có sự hỗ trợ nhiều hơn của các cơ quan nhà nước.

Ông Lưu Quang Định, Tổng biên tập báo NTNN/Dân Việt chia sẻ, báo chí là công cụ của Đảng, của các tổ chức chính trị, đoàn thể trước tiên báo chí thực hiện nhiệm vụ chính trị đó là phải làm đúng tôn chỉ mục đích. Có thể nói rằng khi có kinh phí truyền thông chính sách sẽ có chất lượng sâu hơn, thời lượng sẽ dày dặn.

"Chúng tôi khuyến nghị có bốn vấn đề, cụ thể: chúng ta cần phải hoàn thiện các thể chế chính sách về truyền thông chính sách để đặt hàng cho cơ quan báo chí hiện nay. Tiếp theo là về nhận thức của các cấp ủy, các bộ, ngành, địa phương cần phải đầy đủ hơn, coi việc truyền thông chính sách không chỉ là việc của báo chí mà làm việc của chính quyền, chính quyền phải chủ động đặt hàng báo chí. Thứ ba, đó là từ thể chế chính sách cho đến nhận thức một vấn đề nữa cần được đề cập đến là nguồn lực. Cuối cùng, một vấn đề rất kỹ thuật rất cụ thể đó là xây dựng định mức đơn giá kỹ thuật", ông Lưu Quang Định nhấn mạnh.

Còn ông ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng biên tập Tạp chí Nhà Đầu tư, cho rằng, khái niệm về truyền thông chính sách, nhận thức và quan điểm của các Tổng biên tập về truyền thông chính sách còn khác nhau. Truyền thông chính sách phải từ xây dựng, hoạch định, xây dựng, thực thi truyền thông chính sách. Để góp ý, phản biện được chính sách đòi hỏi biên tập viên, phóng viên am hiểu chính sách, phải có đội ngũ am hiểu sâu về những vấn đề chính sách đề cập. Phải có diễn đàn để trao đổi giữa các nơi hoạch định chính sách mới có chính sách hoàn chỉnh được.

Ông Nguyễn Anh Tuấn bày tỏ mối quan tâm về vấn đề kinh phí từ đâu khi mỗi cơ quan có đối tượng độc giả, tôn chỉ mục đích riêng. 

Ông Nguyễn Thanh Lâm - Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông cho rằng, để có thể giúp cơ quan báo chí thực hiện tốt nhiệm vụ truyền thông chính sách, thì hai bên cùng bắt tay nhau để cùng thực hiện việc chung và hai bên đều tìm được cái mình mong đợi. Bên cạnh đó, cần phải cải thiện mối quan hệ về cả cơ chế, chính sách và kinh tế giữa báo chí và cơ quan chủ quản.

Theo Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, hầu hết cơ quan báo chí hiện tại không nhận được sự hỗ trợ về tài chính. “Hiện nay rất nhiều cơ quan chủ quản đang hiểu sai về tự chủ của cơ quan báo chí và nghĩ là tự chủ trong cái tự bơi”, ông Lâm đánh giá.

Ông Trần Thanh Lâm, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, đánh giá Diễn đàn Tổng biên tập 2023 là một sự kiện rất bổ ích để giúp các nhà hoạch định chính sách có thêm những chính sách và cơ chế tốt hơn, để báo chí làm tốt công tác truyền thông chính sách của mình. Tuy nhiên, ông cũng cho rằng báo chí cần phải nhìn lại mình khi đã thực sự làm tốt truyền thông chính sách hay chưa.

Kết luận tại hội nghị, ông Lê Quốc Minh khẳng định, Diễn đàn này là một dịp rất tốt để các cơ quan báo chí nói lên tiếng nói của mình, để làm sao có thể thực hiện tốt nhiệm vụ cốt lõi của mình là truyền thông chính sách. Tuy nhiên, ông Lê Quốc Minh cũng đề nghị các cơ quan báo chí cần chủ động hơn, tận dụng chính các tổ chức báo chí của mình giúp các ban bộ ngành hiểu được những vướng mắc và khó khăn mà báo chí đang gặp phải trong nhiệm vụ truyền thông chính sách.

"Công tác truyền thông chính sách còn đòi hỏi nhiều nỗ lực. Cần có thêm sự chỉ đạo từ cấp độ Chính phủ. Truyền thông chính sách không chỉ là câu chuyện mong kiếm những nguồn lực mà còn là câu chuyện hợp tác giữa cơ quan chức năng và cơ quan báo chí, câu chuyện tuyên truyền không chỉ một chiều mà còn phải đa chiều, phản biện để hoàn thiện chính sách. Tôi mong nền báo chí của chúng ta chuyên nghiệp và khách quan hơn. Sau Diễn đàn này, chúng ta cần tăng cường tuyên truyền về truyền thông chính sách. Chúng ta có sức mạnh của báo chí, chúng ta cần tăng cường nhận thức của cơ quan chức năng về truyền thông chính sách, giữa nhà nước, cơ quan chức năng và báo chí cần "đồng thanh tương ứng" mới có thể truyền thông chính sách hiệu quả", ông Lê Quốc Minh nói.