“Lá bùa” tâm thần giả và sự xuống cấp của nhân viên y tế

Mới đây, Công an quận Hoàn Kiếm, Hà Nội đã bóc gỡ đường dây “chạy” bệnh án tâm thần có sự liên quan trực tiếp của một lãnh đạo khoa và một nhân viên BV Tâm thần Trung ương I từ một vụ án cố ý gây thương tích.

Đối tượng Lê Thanh Tùng (trú tại quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) và Vương Sỹ Long (trú tại quận Hoàn Kiếm) đã dùng hung khí gây thương tích cho hai nạn nhân tại một quán bar ở Hà Nội. Tại cơ quan điều tra sau đó, Tùng không khai nhận về hành vi phạm tội mà nói bản thân bị mắc bệnh tâm thần. Sau đó, mẹ đối tượng này đã nộp cho cơ quan công an một bản sao bệnh án tâm thần do Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 cấp.

Tuy nhiên, bằng các biện pháp nghiệp vụ, Công an quận Hoàn Kiếm nhận thấy có dấu hiệu làm giả bệnh án tâm thần để hòng thoát tội. Quá trình điều tra, công an đã phát hiện bác sĩ đã giúp Tùng chạy bệnh án hồ sơ tâm thần là Nguyễn Tuấn Sơn (SN 1984), nhân viên Khoa Dinh dưỡng – BV Tâm thần Trung ương I và Thân Thái Phong (SN 1977), Phó trưởng Khoa Tâm thần người cao tuổi thuộc bệnh viện này. Bộ hồ sơ tâm thần của Tùng được làm khống giá 85 triệu đồng.

Đây không phải là vụ việc duy nhất xảy ra khi kiểm tra 94 hồ sơ tại bệnh Tâm thần Trung ương 1 có đến hơn 30 trường hợp không có hồ sơ bệnh án tại bệnh viện. Trên thực tế theo Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an, có không ít đối tượng thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã thoát tội với lý do mắc bệnh tâm thần.

Câu chuyện một số đối tượng hình sự khi thực hiện hành vi phạm tội đã “chạy” bệnh án tâm thần nhằm trốn tránh việc xử lý của các cơ quan bảo vệ pháp luật, gây khó khăn cho công tác điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án đã diễn ra từ lâu và là một vấn nạn gây bức xúc trong dư luận xã hội khi có một số bác sĩ đã tiếp tay cho việc làm sai trái trên.

Rõ ràng hành vi tiếp tay cho các đối tượng đủ hành vi nhận thức vi phạm pháp luật để chạy án bằng hồ sơ tâm thần giả đã tồn tại nhiều năm nay ở nhiều nơi và đã để lại những mối nguy hại khôn lường khi gián tiếp kích thích tội phạm phát triển khi hồ sơ tâm thần giả được coi như một lá bùa hộ mệnh cho các đối tượng. Bởi chẳng có quốc gia nào mà hồ sơ tâm thần dễ mua như ở Việt Nam?

Thực tế, hệ thống pháp luật có những quy định rất đầu đủ nhưng vẫn còn kẽ hở để những nhân viên, y bác sĩ bệnh viện tâm thần thoái hóa biến chất lợi dụng tiếp tay cho những đối tượng phạm pháp có được “lá bùa” tâm thần để chạy án nhằm chuộc lợi cá nhân. Không chỉ thể hiện sự xuống cấp đạo đức của một bộ phận y bác sĩ, việc làm vi phạm pháp luật trên đã khiến công tác thực thi pháp luật gặp khó khăn mà ngân sách nhà nước phải chi trả chế độ cho những người được cấp hồ sơ giả tâm thần trên.

Tiếc rằng, việc chạy hồ sơ tâm thần đã được chỉ ra từ lâu và đã được kiến nghị nhưng đến nay chưa có giải pháp khắc phục triệt để mà đang có những biểu hiện trầm trọng hơn.

Tại buổi trả lời chất vấn trước Quốc hội mới đây, Bộ trưởng Bộ Y tế - Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, những đối tượng tội phạm đã có án bên cơ quan điều tra, tòa án muốn được xác định tâm thần để tránh án phải qua Viện giám định pháp y tâm thần. Đối tượng này họ muốn chứng nhận là bệnh tâm thần làm giả hồ sơ bệnh án tâm thần nhưng để xác định đó là tâm thần thật phải qua Viện Pháp y tâm thần Trung ương và thẩm định rất kỹ.

Tuy nhiên, trên thực tế không ít trường hợp đối tượng phạm pháp đã lợi dụng những bộ hồ sơ giả kết nối với các trung tâm giám định tâm thần để hoàn thiện thủ tục kiểm tra tâm thần, gây khó khăn cho quá trình tố tụng, tạo nên sự bất bình đẳng trong việc thực thi pháp luật.

Tại buổi trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội mới đây, lãnh đạo Bộ Công an đã đưa ra quan điểm liên quan tới các vụ việc làm giả hồ sơ của đối tượng tâm thần để trốn tránh trách nhiệm. Bộ trưởng Tô Lâm khẳng định, để xảy ra tình trạng làm giả bệnh án tâm thần, những đối tượng trong cơ quan y tế tiếp tay làm giả cần phải bị xử lý nghiêm. Đồng thời, các đối tượng tìm cách gian lận, người không bị tâm thần nhưng làm giả để trốn tránh pháp luật chắc chắn sẽ không được chấp nhận. Cơ quan công an sẽ phối hợp các cơ quan y tế để không tạo kẽ hở cho các đối tượng lợi dụng.

Dư luận hi vọng qua vụ việc trên, ngành y tế với ngành công an sẽ có những sự phối hợp chặt chẽ để bịt kẽ hở chấm dứt tình trạng kẻ khỏe mạnh phạm pháp bỗng dưng hóa tâm thần.