Cao tốc 34.000 tỷ ĐN-QN và “ổ gà” xoáy mòn niềm tin người dân

Cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi có giá trị đầu tư hơn 34.000 tỷ đồng mới đưa vào thông xe hơn 1 tháng đã xuất hiện những “ổ gà”, “ổ voi” do sụt lún, bong tróc mặt đường không chỉ khiến tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông mà khiến niềm tin, sự kỳ vọng vào những ý nghĩa được cho là lớn lao của tuyến đường bộ cao tốc đầu tiên ở khu vực miền Trung này.

Cách đây hơn một tháng, người dân các tỉnh miền Trung phấn khởi khi cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi – tuyến cao tốc đầu tiên ở khu vực miền Trung dài gần 140 km chính thức thông xe sau hơn 5 năm triển khai xây dựng.

Bởi việc đưa vào khai thác tuyến cao tốc 34.000 tỷ mang nhiều ý nghĩa lớn lao khi không chỉ góp phần hoàn thiện tuyến đường bộ cao tốc Bắc – Nam mà còn đánh thức tiềm năng, thúc đẩy liên kết giao thương, phát triển kinh tế xã hội khu vực miền Trung. Đồng thời, rút ngắn thời gian đi lại và khoảng cách giữacác trung tâm kinh tế của Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, các khu công nghiệp của Đà Nẵng, Quảng Nam và Quảng Ngãi.

Từ đó, góp phần cải thiện nâng cao đời sống người dân khu vực tuyến đường từ thành phố Đà Nẵng qua các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi. Bởi vậy, nhiều người dân đã kỳ vọng cao tốc đầu tiên của dải miền Trung sẽ là con đường tạo cơ hội cho các tỉnh Trung Trung Bộ phát triển đột phá về kinh tế - xã hội.

Để có kinh phí xây dựng tuyến cao tốc trên, chúng ta đã phải vay vốn JICA (Nhật Bản) lên tới 798,56 triệu USD (tương đương 16.799 tỷ VNĐ), vốn vay Ngân hàng Thế giới (WB) là 590,39 triệu USD (tương đương 12.419 tỷ VNĐ).

Để phục vụ thi công dự án cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi, có đến 9861 hộ gia đình bị ảnh hưởng, bố trí tái định cư tập trung và tại chỗ cho 769 hộ với 1130 lô đất. Để cao tốc đi vào khai thác là sự nỗ lực không nhỏ của Bộ, ban ngành, các cấp các địa phương có tuyến đường đi qua, chủ đầu tư, các đơn vị tư vấn, nhà thầu thi công trong suốt hơn 5 năm nỗ lực vượt qua nhiều khó khăn, thử thách.

Dẫn chứng như trên để thấy rằng, đó là một thành quả chứa đựng công sức, giá trị tập thể, kỳ vọng lớn lao của người dân. Thế nhưng niềm vui ấy đã trở thành nỗi lo lắng về an toàn giao thông cũng như sự hoài nghi về chất lượng thi công tuyến đường khi chỉ sau 1 tháng thông xe, những dấu hiệu xuống cấp của mặt đường đã hiện rõ qua những “ổ gà”, “ ổ voi” xuất hiện tại nhiều nơi trên tuyến đường.

Không lo lắng sao được khi lưu thông trên cao tốc với tốc độ cho phép lên đến 120km/h mà mặt đường tràn ngập “ổ gà” sẽ vô cùng nguy hiểm. Không hoài nghi chất lượng công trình sao được khi chỉ với gần 140km đầu tư với kinh phí lên đến hơn 34000 tỷ mà khi vừa đưa vào khai thác đã lộ rõ sự xuống cấp.

Giải thích với người dân, đại diện Ban Quản lý dự án cao tốc Quảng Ngãi – Đà Nẵng cho rằng, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên do xe cộ lưu thông trên đường chảy dầu ra ngoài và do mưa lớn trong những ngày qua. Bên cạnh đó, nhiều xe quá tải chạy trên tuyến đường mới đưa vào khai thác dẫn đến việc bong tróc mặt đường, nếu kéo dài còn dẫn đến hằn lún. Không phải do chất lượng lớp bê tông nhựa.

Tuy nhiên, những lời bao biện trên khó khiến người dân đồng thuận bởi một cao tốc xây dựng trong suốt thời gian dài, khi quan sát sụt lún, bong tróc phải được thực hiện trong giai đoạn thiết kế, thi công chứ không được để sang giai đoạn vận hành khai thác mới bộc lộ rõ.

Bởi một tuyến cao tốc được xây dựng theo đúng quy trình, đảm bảo chất lượng thì sẽ tồn tại lâu dài và không thể sớm bộc lộ sự xuống cấp. Trong khi đó, vấn đề mưa bão, xe quá tải, chảy dầu ra ngoài đều đã phải được tính toán trong quá trình thiết kế thi công.

Trong khi đó, một vấn đề đáng đề cập là dự án được chia thành 13 gói thầu xây lắp chính với sự tham gia của hàng chục nhà thầu. Theo đại diện Ban Quản lý dự án cao tốc Quảng Ngãi – Đà Nẵng, đoạn cao tốc từ TP Tam Kỳ đi tỉnh Quảng Ngãi mới đưa vào khai thác từ ngày 2/9 có ít "ổ gà" hơn, mỗi gói thầu chỉ có 2-3 điểm. Riêng đoạn 65 km đưa vào khai thác tháng 8/2017 thì mỗi gói thầu lên đến khoảng 10 điểm, đặc biệt gói thầu số 6 tại km45 và gói 4 tại km27 thì bị nhiều hơn. Khiến dư luận không khỏi băn khoăn về chất lượng thi công của từng gói thầu.

Trên thực tế, không chỉ cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi xuất hiện “ổ gà”, “ổ voi” khi vừa đi vào khai thác mà trước đó nhiều cao tốc khi vừa mới đưa vào hoạt động đã xuất hiện dấu hiệu xuống cấp mặt đường. Cao tốc Nội Bài - Lào Cai - con đường dài nhất Việt Nam là một ví dụ điển hình khi vừa thông xe được 2 ngày thì xuất hiện vết nứt dài đến 73 mét đến mức Bộ GTVT phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Hay như tuyến cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên có vốn đầu tư 10.000 tỷ đồng đã bị hằn lún trong khi tuyến đường này mới đưa vào sử dụng chưa được 3 năm…

Thời gian qua, dư luận bức xúc với nhiều tồn tại của các dự án BOT bởi chi phí đầu tư xây dựng đường cao tốc Việt Nam luôn nằm trên “đỉnh” của thế giới, thậm chí cao hơn cả một số nước châu Âu, châu Mỹ. Chi phí cao dẫn đến mức thu phí đường cao tốc cũng rất cao. Người dân, chủ phương tiện, doanh nghiệp vận tải phải bỏ ra số tiền không nhỏ để lưu thông trên cao tốc.

Do vậy, sự kỳ vọng về việc lựa chọn nhà thầu để có chất lượng công trình tốt mà giá thành vẫn hợp lý luôn được đặt ra. Trái với sự kỳ vọng, nhiều cao tốc khi vừa thông xe, sự xuống cấp mặt đường đã hiện rõ như tình trạng “ổ gà”, “ổ voi” trên cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi vừa qua. Dù bỏ ra số tiền mua vé để được lưu thông nhanh hơn, đảm bảo an toàn hơn nhưng chủ phương tiện lại phải chịu cảnh lo lắng bởi sự mất an toàn.

Hơn nữa, phần lớn kinh phí xây dựng cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi đều từ vốn đi vay của JICA và WB cũng đồng nghĩa không ai khác chính người dân sẽ phải trả nợ. Do vậy, việc người dân yêu cầu được hưởng thụ chất lượng tuyến đường tốt, lưu thông an toàn cũng là nguyện vọng chính đáng.

Tuy nhiên nguyện vọng chính đáng ấy đã được đền đáp bằng sự thất vọng khi tuyến đường chứa nhiều công sức của các kỹ sư và hàng nghìn lao động, mang nhiều kỳ vọng của người dân vừa mới thông xe đã gặp sự cố xuống cấp mặt đường.

34000 tỷ là con số đầu tư rất lớn cho cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi nhưng con đường mới thông xe đã xuất hiện nhiều “ổ gà”, “ổ voi”. Những “ổ gà”, “ổ voi” ấy không chỉ tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông, gây lo lắng cho người tham gia giao thông mà còn thêm một lần nữa khiến niềm tin của người dân sụt giảm.