Với người M’Nông, món canh thụt là món ăn đặc biệt, mang đậm hương vị và thể hiện bản sắc văn hoá của đồng bào Tây Nguyên. Sở dĩ món có tên canh thụt vì nguyên liệu sẽ được thụt vào trong ống tre để nấu chín, giống như món cơm lam nấu trong ống tre.
|
Món canh thụt của đồng bào M’Nông. Ảnh: TTXVN. |
Để chế biến canh thụt, người ta phải có ít nhất 10 loại nguyên liệu, trong đó phải kể đến các loại tôm, cá, chim tươi hoặc khô, nấu cùng với các loại rau rừng đặc trưng như củ nén, lá bép (còn gọi là lá nhíp), ớt, đọt mây, cà đắng và một số loại rau rừng khác.
Nguyên liệu làm nên hương vị đặc trưng nhất của canh thụt phải kể đến ống lồ ô. Đây là vật đựng tất cả các nguyên liệu trước khi để lên bếp nướng cho chín mềm. Trong quá trình “nướng”, ống lồ ô sẽ tiết nước ra và hòa vào các nguyên liệu bên trong, làm nên hương vị đặc trưng của món ăn truyền thống này, đó là sự hòa lẫn của các vị ngọt, đắng, nhẫn… của các rau rừng, cá suối và hương vị của ống lồ ô (giống như cơm lam).
|
Sau khi được “nướng” chín, người nấu sẽ thụt tới thụt lui cho đến khi canh nhuyễn nhừ. |
Để nấu "canh thụt", việc đầu tiên là chọn ống lồ ô và phải chọn loại ống không non cũng không già quá. Người nấu sẽ dùng loại dao thật sắc để khoét trên miệng ống sao cho nước trong thân ống không bị tràn ra ngoài trong suốt quá trình nướng. Đây là một công đoạn quan trọng, làm nên hương vị đặc trưng của canh thụt, so với các món ăn chế biến từ lá bép, cà đắng khác. Kế đến, người nấu sẽ sử dụng một thanh tre để nhồi các nguyên liệu vào bên trong ống lồ ô, lần lượt cà đắng, lá bép, cá, đọt mây.
Việc nhồi các nguyên liệu cũng phải làm cẩn trọng, không được nhiều quá hoặc ít quá. Tiếp nữa, một bếp lửa sẽ được nhóm lên và các ống lồ ồ sẽ được dựng đứng lên để “nướng”.
Việc nướng canh thụt kéo dài khoảng 30 phút và ống lồ ô sẽ được xoay tròn để các nguyên liệu bên trong chín đều. Cuối cùng, người nấu sẽ dùng thanh tre thụt tới thụt lui cho đến khi nhuyễn nhừ trước khi có được những bát "canh thụt" thơm ngon, mang đậm màu sắc, hương vị của núi rừng Tây nguyên.
Canh thụt rất tốt cho sức khoẻ của các bà mẹ mới sinh, người già yếu sức và trẻ em còi xương. Từ xa xưa đến nay, hầu như người M’Nông nào cũng biết chế biến món ăn đặc sản này. Canh thụt không chỉ là món ăn hàng ngày mà còn sử dụng để tiếp đãi khách quý hay trong các dịp lễ hội truyền thống.
Thảo Nguyên