Cà cuống vừa có thể làm thức ăn, vừa có thể làm gia vị để tạo hương vị riêng cho món ăn khác. Từ món cà cuống rang muối giòn giòn, cà cuống chiên vàng cùng với bơ phó mát ngậy ngậy béo béo tới đơn giản như cà cuống băm nhỏ xào với trứng, cà cuống băm nhỏ trộn lẫn với mù tạt và xì dầu để chấm với hải sản... rồi thậm chí cà cuống còn ngâm với rượu giúp tăng cường sinh lực và tạo ra một loại rượu thơm đầy quyến rũ.
Nhưng đáng giá và quý nhất phải nhắc tới tinh dầu cà cuống đực. Người Hà Nội sử dụng phần tinh túy, quý nhất của loài côn trùng này được dùng để làm gia vị sống tạo nên những món ăn để đời, tiêu biểu cho cả một nền văn hóa ẩm thực tinh tế được bàn bè xa gần biết đến như bún thang, chả cá, bún chả, bánh cuốn, chả nhái…tới bát nước chấm rau muống chỉ một chấm đũa tinh dầu cà cuống cũng đủ thơm lừng khắp mâm cơm.
Để lấy tinh dầu cà cuống thì sau bắt về, tách hai bên cánh, khía một đường ở nơi có thể gọi như gáy của con cà cuống, chỉ con đực thôi, rồi rút ra một bọng dầu nhỏ như hạt gạo vàng.
Đấy chính là phần tinh túy nhất trong con cà cuống. Tinh dầu cà cuống xưa có mùi hương quế thoang thoảng rất khó tả. nó là gia vị quý được pha chế vào nước mắm, không thể thiếu trong các món ăn truyền thống như bún chả, bún thang, chả cá, bánh cuốn và chính nó đã làm cho các món ăn nói trên có hương vị nổi tiếng của nghệ thuật ẩm thực Hà Nội truyền thống.
 |
| Chỉ cần một giọt tinh dầu cà cuống cho vào nước chấm đã đủ làm nên linh hồn của nhiều món ăn nổi tiếng ở Hà Nội |
Nếu có ít cà cuống, thường người ta hấp hoặc nướng chín cà cuống để tinh dầu lan tỏa toàn thân. Sau đó băm nhỏ hoặc để nguyên con và cho vào lọ nước mắm ngon, khi sử dụng thì lấy ra vài giọt để rẩy vào một số món ăn; pha vào nước mắm chấm của bún chả, bánh cuốn; chả nhái hay chế vào nước dùng của bún thang; và pha vào mắm tôm khi ăn chả cá. Người sành ăn còn sử dụng nước mắm cà cuống để pha thêm vào giò lụa, nhân bánh chưng tạo hương vị thơm cay nồng đượm cho món ngon này.
Cà cuống quý nhất ngon nhất là giọt tinh dầu bé xíu nhưng không có nghĩa như thế những phần khác của cà cuống là thứ bỏ đi. Bạn sẽ hết sức ngạc nhiên và ngỡ ngàng thú vị khi được nếm món trứng cà cuống.
 |
| Món cà cuống rang muối |
Bầu trứng cà cuống bé tí tẹo, chỉ chừng như hạt thóc nếp, mầu vàng chanh sáng, trong văn vắt. ở các ruộng lúa, cà cuống đẻ trứng quanh thân lúa, bé như hạt gạo, đầu đốm xám đen, cuống trứng mầu vàng nhàn nhạt. Trứng cà cuống không mềm như các loại trứng tôm, cũng không khô như trứng cá, mà nó chắc chắn, dai dai, thoạt đầu tưởng như miếng kẹo cao-su.
Trứng thơm phức, thơm thoáng có mùi quế, mà lại không nồng gắt như quế thoáng có lúc lại là mùi hạt tiêu mà không cay sực như hạt tiêu.
Phần thịt cà cuống cũng thơm ngon đặc biệt. Khi ăn thịt cà cuống bạn có thể xé từng phần của con cà cuống và nếm từ từ để cảm nhận vị cay cay, bùi bùi, beo béo mà lại thanh thanh, người mê mẩn món ăn này có thể ăn cả trăm con mà không biết ngán.
Ngọc Nga